Veelgestelde vragen over kinderopvang

Ja. Wanneer je als nieuwe organisator een bestaande opvanglocatie overneemt, moet je een aanvraag indienen voor een vergunning wegens overname.

Je bent verplicht om:

• Een volledige vergunningsaanvraag in te dienen op jouw naam
• Alle vereiste documenten toe te voegen om de aanvraag correct af te ronden

Er gelden geen extra inhoudelijke vergunningsvoorwaarden louter omdat het om een overname gaat, maar je moet wel voldoen aan alle startvoorwaarden die voor elke vergunningsaanvraag gelden.

Meer informatie over de procedure en voorwaarden vind je op de website van Opgroeien.

1. Meld onmiddellijk aan Opgroeien de zaken die je verplicht moet melden.
2. Zorg voor een goede klachtenprocedure en neem een open houding aan zodat ouders weten dat ze met hun bezorgdheden bij jou terecht kunnen.
3. Neem in het huishoudelijk reglement op dat ouders in tweede instantie terecht kunnen bij Opgroeipunt. Geef de contactgegevens van Opgroeipunt mee. 

De kindratio bepaalt het maximumaantal kinderen dat een kinderbegeleider op een bepaald moment mag opvangen. Welke kinderen meetellen, hangt af van het type opvang.

Voor groepsopvang en samenwerkende onthaalouders

Volgende kinderen tellen mee voor de ratio:

• Baby’s
• Peuters
• Schoolkinderen tot en met het 6de leerjaar

Voor alleenwerkende onthaalouders

Dezelfde groepen tellen mee:

• Baby’s
• Peuters
• Schoolkinderen tot en met het 6de leerjaar

Daarnaast gelden enkele bijzondere regels:

• Kinderen van de onthaalouder zelf (inwonend, zoals eigen kinderen, kinderen van de partner of pleegkinderen):
  • Tellen mee tot en met de kleuterklas, als ze aanwezig zijn in de opvang
• Kleinkinderen:
  • Tellen mee tot het einde van de lagere school
  • Wonen ze bij de grootouders, dan tellen ze mee tot het einde van de kleuterschool
• Vriendjes van het kind (tot en met de lagere school):
  • Tellen mee, tenzij een andere volwassene aanwezig is en voor hen zorgt

Deze regels helpen om een veilige en kwaliteitsvolle opvang te garanderen met voldoende begeleiders per kind.

Alle meldingen en klachten over kinderopvang worden door Opgroeien geregistreerd in één centraal systeem. Dit geldt zowel voor meldingen die door de opvang zelf worden gedaan, als voor meldingen of klachten van derden (zoals ouders of burgers).

1. Melding of klacht door de opvang zelf

• De klantenbeheerder bespreekt de melding intern.
• Er wordt bekeken of verdere opvolging nodig is.
• De opvang wordt op de hoogte gebracht van wat er met de melding gebeurt.

2. Melding of klacht door een ouder of burger

• Een klantenbeheerder binnen het team Meldingen en communicatie volgt dit op.
• Deze persoon overlegt met zowel de melder als de klantenbeheerder van de opvang.
• De melding wordt zo vanuit beide perspectieven bekeken.

De klantenbeheerders beslissen samen of er verdere opvolging nodig is. Dat kan bijvoorbeeld zijn:

• Extra informatie opvragen
• Zorginspectie vragen om een bezoek te brengen aan de opvanglocatie

Meer informatie over hoe meldingen worden behandeld, vind je op de website van Opgroeien.

De kinderopvang moet alle kinderen jonger dan 1 jaar op de rug te slapen leggen. Bij een medische reden kan daarvan afgeweken worden. Dit is een van de maatregelen om wiegendood te voorkomen.

Ouders die een kind hebben dat gewoon is om op de buik of zij te slapen bespreken dit best met de opvang. Met een gezamenlijke aanpak kan je het kind leren op de rug slapen. 

• Als ouders de rugligging willen aanleren, dan kan dit geleidelijk aan gebeuren. Een gezamenlijke aanpak thuis en in de opvang heeft het meeste kans op succes.
• Bij sommige kinderen vraagt deze aanpassing heel wat geduld en doorzettingsvermogen, maar uiteindelijk leren de meeste kinderen op de rug slapen.
• Zolang het kind in de overgangsperiode op de buik slaapt, raden we verhoogd toezicht aan. Laat de baby dicht in de buurt slapen en ga regelmatig kijken, luisteren en voelen.
• Blijven de ouders ondanks de inspanning toch kiezen voor buik- of zijligging of het lukt niet om het kindje op de rug te leren slapen, dan is er het attest slaaphouding. De opvang is niet verplicht om deze uitzondering toe te staan. 

Tip: Je kan het attest ook gebruiken voor de beperkte overgangsperiode waarin je stap voor stap het kind op de rug leert slapen. Vul het attest dan aan met de termijn van deze overgangsperiode.

Lees meer over veilig slapen in de opvang.

De opvang draagt de volledige verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de kinderen. Dat betekent dat je niet zomaar een kind mag meegeven wanneer je vermoedt dat de persoon die het kind komt ophalen onbekwaam, onverantwoord of mogelijk gevaarlijk handelt.

Je bent verplicht om te handelen zoals een voorzichtig en verantwoord persoon in dezelfde situatie zou doen.

Wees streng en alert in volgende situaties:

• Minderjarige afhaler:
  Is de persoon die het kind komt ophalen duidelijk minderjarig of niet in staat om verantwoordelijkheid te dragen? Dan geef je het kind niet mee, tenzij je met zekerheid kan zeggen dat het veilig is en wettelijk toegestaan. Overweeg of een andere volwassen contactpersoon het kind kan ophalen.
• Onder invloed van alcohol of drugs:
  Komt een ouder in staat van dronkenschap of onder invloed van verdovende middelen het kind ophalen, dan beoordeel je strikt de situatie.
  • Twijfel je aan de veiligheid? Geef het kind niet mee.
  • Zoek naar een alternatieve oplossing, zoals het inschakelen van een andere volwassene of het voorstellen om later terug te komen.
  • Bij ernstig vermoeden van onveiligheid, neem je contact op met een partner of vertrouwenspersoon. Indien nodig, bel de politie of het crisismeldpunt.

Aanbeveling: Neem je aanpak bij risicovolle afhalingen op in het huishoudelijk reglement van je opvang, zodat ouders hierover op voorhand geïnformeerd zijn. Dit is niet verplicht, maar zorgt voor duidelijkheid en houvast.

Bijtgedrag komt geregeld voor bij jonge kinderen in de kinderopvang. In een groepscontext bijten kinderen soms uit frustratie, onmacht, nieuwsgierigheid of omdat ze nog niet goed weten hoe ze contact moeten maken. Het gedrag is meestal tijdelijk en hoort bij de ontwikkeling van sociale vaardigheden.

Wat kan je als begeleider doen?

• Zorg voor structuur en voorspelbaarheid
  Een duidelijke dagindeling, herkenbare routines en vaste afspraken geven kinderen veiligheid en rust.
• Verwoord wat er gebeurt
  Help kinderen begrijpen wat er misloopt: “Jij wou dat speelgoed en je beet. Dat doet pijn. We lossen dat anders op.” Zo leert het kind dat bijten geen goede oplossing is.
• Voorkom verveling
  Ongewenst gedrag ontstaat soms uit verveling of te weinig uitdaging. Bied op tijd spelimpulsen aan die aansluiten bij de leeftijd en noden van het kind.

Hoe verzorg je een bijtwonde?

• Goede wondzorg is cruciaal
  Controleer de ernst van de bijtwonde.
  • Is de huid open en bloedt ze? Verwijs het kind door naar de huisarts of kinderarts.
  • Bij een oppervlakkige wond zonder bloeding kan je eerst afwachten, tenzij anders beslist door de arts.
• Bekijk de vaccinatiestatus van het kind dat gebeten werd.
• Meer info over bijtwonden vind je op Gezondheid en Wetenschap – Eerste hulp bij een mensenbeet.

Hoe praat je met ouders?

Bij het kind dat bijt:

• Leg uit dat bijten ontwikkelingstypisch gedrag is.
• Bespreek samen hoe jullie het kind kunnen begrenzen en begeleiden, zowel thuis als in de opvang.
• Stel gerust: het is geen teken van agressie maar een manier om te leren omgaan met anderen.

Bij het kind dat gebeten werd:

• Geef een heldere uitleg over het incident (wat, waar, wanneer).
• Informeer de ouders over de stappen die je onderneemt om herhaling te voorkomen.
• Toon dat je het veiligheidsgevoel en welzijn van het kind ernstig neemt.

Extra leestip

"Help, Mila heeft Noah gebeten!"

"Vroeg of laat bijten alle kinderen", zegt klinisch psycholoog Tom Verhaeghe. "Alleen vinden we dat al snel problematisch, want je ziet de gevolgen ervan." Maar hoe reageer je wanneer een kind een ander kind heeft gebeten? Lees hier het artikel uit Kindertijd, het inspirerend magazine voor de kinderopvang van VBJK.

Vergunning

• Wanneer de regelgeving over kinderopvang niet wordt nageleefd, zal Opgroeien vragen om dit in orde te brengen. Gebeurt dit niet of is er een onmiddellijk gevaar voor de kinderen, dan kan Opgroeien de vergunning van de opvang intrekken. Opgroeien kan ook boetes geven.
• Naast de voorwaarden die in de regelgeving staan, geeft Opgroeien ook heel wat aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn gebaseerd op wetenschappelijke informatie. Omdat aanbevelingen niet letterlijk in de regelgeving opgenomen zijn, kan Opgroeien ze niet afdwingen. De opvang beslist zelf of ze de aanbevelingen volgt of niet. De opvang kan voor een goed overwogen alternatief. 

Aansprakelijkheid

Hou rekening met je aansprakelijkheid. Wanneer in de opvang een fout wordt gemaakt waardoor iemand schade lijdt, dan kan een rechter de opvang aansprakelijk stellen.

Een fout kan bestaan uit:

• het niet naleven van een rechtsregel, bv. wanneer de fysieke of psychische veiligheid van kinderen in het gedrang komt
• onzorgvuldig of onverantwoord handelen. Hier gaat een rechter na of de opvang zich als ‘verantwoord handelend persoon’ heeft gedragen. De rechter kan zich hiervoor baseren op de aanbevelingen van Opgroeien. 

Werk je als kinderopvang met een externe leverancier (traiteur) voor maaltijden, dan blijf jij als organisator verantwoordelijk voor de kwaliteit, samenstelling en veiligheid van de voeding die je aan kinderen aanbiedt.

Hieronder vind je de belangrijkste aandachtspunten, zowel voor de kinderopvangvoorziening als voor de traiteur.

Voor de kinderopvang

• Jij blijft eindverantwoordelijk, ook al werk je samen met een externe leverancier.
• Zorg dagelijks voor gezonde, evenwichtige maaltijden, aangepast aan de leeftijd van de kinderen.
• Maak duidelijke afspraken met de leverancier, bijvoorbeeld over:
  • Samenstelling van het weekmenu
  • Alternatieven bij allergieën, intoleranties, vegetarisme, halal, …
  • Aanpassing van textuur per leeftijd (bv. gepureerd, fijn gesneden)
• Volg de voedingsadviezen van Kind en Gezin, gebaseerd op recente wetenschappelijke inzichten en afgestemd op jonge kinderen in volle ontwikkeling.
• Zorg voor heldere afspraken rond voedselveiligheid (bewaring, temperatuur, transport, traceerbaarheid).
• Respecteer de eigen eetlust van elk kind: elk kind beslist zelf hoeveel het eet.

Voor de externe leverancier (traiteur)

• Werk met verse en weinig bewerkte voedingsmiddelen.
• Vermijd toegevoegd zout en producten zoals bouillonblokjes.
• Gebruik zachte kruiden om smaak toe te voegen zonder de nieren van jonge kinderen te belasten.
• Bereidingswijze is belangrijk: kies voor stomen, pocheren, roosteren of garen in eigen nat, met een beetje vetstof.
• Vermijd ongezonde vetten en vette sauzen, zeker in maaltijden voor jonge kinderen.
• Stel het weekmenu op volgens de leeftijd:
  • Pas textuur en portiegrootte aan
  • Bouw eiwitbronnen zoals vlees, vis en vervangers geleidelijk op
• Kies voor duurzame voeding, bijvoorbeeld door variatie in plantaardige eiwitbronnen en seizoensproducten.

Tip:

Leg alle afspraken schriftelijk vast met de leverancier en betrek de ouders indien nodig bij communicatie over menu’s en voedingskeuzes.

Zo garandeer je een verantwoorde en kindvriendelijke maaltijdvoorziening, ook wanneer je met een externe partner werkt.

Opgroeien moedigt ouders aan om in eerste instantie hun bezorgdheid of klacht te bespreken met de kinderopvang zelf. De opvang kan dan via haar interne klachtenprocedure nagaan wat er is gebeurd en of er stappen kunnen worden gezet om de situatie te verbeteren.

Wanneer:

• een ouder geen oplossing vindt,
• of de drempel te groot is om de klacht rechtstreeks bij de opvang te melden,

dan kan de melding terecht bij Opgroeipunt.

Ook lokale besturen, Lokale Loketten Kinderopvang, burgers en andere organisaties kunnen met hun vragen, zorgen of klachten over kinderopvang bij Opgroeipunt terecht.

Meer informatie en het meldformulier vind je op de website van Opgroeien.

• Neen. Voor een overname of wijziging rechtsvorm van een bestaande locatie is een opportuniteitsadvies niet nodig. 

• Een opportuniteitsadvies van het lokaal bestuur is sinds 1 januari 2022 voor groepsopvang wel nodig als je: 

  • Een nieuwe vergunning locatie groepsopvang wil aanvragen. 
  • Een nieuwe vergunning locatie groepsopvang wil aanvragen na een weigering of opheffing vergunning.
  • De opvanglocatie wil verhuizen binnen of buiten de gemeente.
  • Het aantal vergunde plaatsen wil verhogen met minstens 9 plaatsen.
  • een uitbreiding van gezinsopvang naar groepsopvang wil realiseren. 

  Meer info over het opportuniteitsadvies

   

Bij hoge energiekosten wil iedereen zijn verwarming een paar graden lager zetten om energie te besparen. Je mag de verwarming lager zetten, bijvoorbeeld om energie te besparen. De regelgeving legt geen minimumtemperatuur op voor kinderopvang.

Wat wel belangrijk is: de comfort en het welbevinden van de kinderen.

Aangename temperaturen voor kinderen

• In leefruimtes voelen de meeste kinderen zich comfortabel bij 20 °C tot 22 °C
• In slaapruimtes is 18 °C ideaal
• Let op signalen bij baby’s:
  • Voetjes zijn de beste graadmeter. Voelen ze lauw aan, dan is het goed.
  • Koude handen zijn niet abnormaal.
  • Zweet is een teken dat het te warm is.
  • lees de tips voor veilig slapen

Tips om het aangenaam én veilig te houden

• Hou er rekening mee dat warme lucht stijgt: op de grond is het frisser.
• Actieve kinderen hebben het sneller warm dan wie stilzit of slaapt.
• Buitenspelen zorgt ervoor dat binnenkomen aangenamer aanvoelt.
• Stem kledij, bedmateriaal en kamertemperatuur goed op elkaar af.

Veiligheid: vermijd risicovolle verwarmingssystemen

In groepsopvang zijn enkel deze systemen toegestaan:

• Centrale verwarming
• Elektrische verwarming zonder zichtbare weerstand
• Gesloten waterverwarmingstoestellen (type C) met externe lucht- en rookgasafvoer

Andere systemen zoals gas- of petroleumkacheltjes zijn verboden wegens brandgevaar en risico op CO-vergiftiging.

In gezinsopvang geldt:

• Vermijd verplaatsbare of open toestellen (brand- en verbrandingsgevaar)
• Maak een risicoanalyse en sluit onaanvaardbare risico’s uit
• Zorg voor goede ventilatie en rookgasafvoer

Meer info over brandveiligheid in de woning vind je op de website Is mijn woning brandveilig.

Vrijwilligerswerk valt onder de wetgeving over de vrijwilligers. 

Voor specifieke vragen over het werken met vrijwilligers in jouw kinderopvang, neem je best contact op met je sociaal secretariaat of met het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw. 

Ja. 

• Voor kinderen jonger dan 18 maanden moet het aan de veiligheidsnormen voldoen.
• Neem extra veiligheidsmaatregelen bij stapelbedden.

Meer info over veilig slapen, veilige bedden en maatregelen voor stapelbedden.

De kinderopvang gebruikt het etiket van de apotheker op de originele verpakking van het geneesmiddel met vermelding van de naam van de voorschrijvende arts. Dit is essentieel voor een correcte toediening.

Is toediening van het geneesmiddel in de opvang noodzakelijk en ontbreekt de naam van de voorschrijvende arts op het etiket? Verwijs de ouders naar de apotheek om de ontbrekende info op het etiket te vervolledigen. 

Meer informatie over medicatie in de kinderopvang

De ondersteuning van Mentes is gratis voor de prioritaire doelgroep en voor opvanginitiatieven in handhaving. Samen met Opgroeien werd vastgelegd wie tot deze doelgroep behoort. Meer informatie daarover vind je op de website van Mentes.

Behoor je niet tot deze doelgroep? Dan kan je nog steeds terecht bij het infopunt van Mentes voor advies en ondersteuning bij vragen over het organiseren van kinderopvang. Ook dit aanbod is kosteloos toegankelijk, maar het kan beperkter zijn in vorm of duur.

Hoe vaak je een beroep kan doen op Mentes, hangt af van:

• Je doelgroepstatus
• Het type ondersteuning dat je nodig hebt
• De beschikbaarheid binnen Mentes

Er bestaat geen vaste regelgeving of richtlijn over hoe vaak je slapende kinderen moet controleren in de opvang. De frequentie hangt af van de context, zoals:

• De leeftijd van de kinderen
• Hun slaapgewoontes of wenfase
• De temperatuur of andere omgevingsfactoren

Elke situatie is anders. Daarom bepaal je als organisator zelf je aanpak, op maat van je werking.

Hoe pak je dit aan als organisator?

• Maak een risicoanalyse en bepaal op basis daarvan je eigen visie en aanpak.
• Houd rekening met de noden en kwetsbaarheden van de kinderen in je leefgroep.
• Pas de omstandigheden aan om de risico’s aanvaardbaar te houden.
• Zorg ervoor dat alle medewerkers de afspraken kennen en naleven.
• Werk in leefgroepen met meerdere begeleiders met duidelijke afspraken, zoals het afspreken van controlemomenten op vaste tijdstippen.

Enkele voorbeelden uit de praktijk:

• Een baby laat je soms slapen in de leefruimte om permanent toezicht te houden.
• Een baby die gevoelig is voor prikkels krijgt een rustiger plekje, maar wél binnen toezicht.
• Bij baby’s die pas starten in de opvang of ziek zijn geweest, houd je extra toezicht.
• Op warme dagen verhoog je de controlefrequentie.
• Bij peuters kan het toezicht minder intens zijn, maar bij slapen op veldbedjes is aanwezigheid in de buurt aanbevolen.
• Een peuter die meteen wakker wordt bij het openen van de slaapdeur,
  • heeft mogelijk minder slaapbehoefte
  • of slaapt beter in een kleinere of rustigere ruimte

Als organisator is het belangrijk om een doordachte en gedragen aanpak uit te werken, afgestemd op de kinderen in jouw opvang en gedragen door je team. Zo garandeer je veiligheid én welzijn tijdens het slapen.

De organisator is wettelijk verplicht om een aantal situaties aan zijn klantenbeheerder melden. Op onze webpagina vind je wat je moet melden en hoe je dat doet.

Via het structureel instroomkanaal (IKA) kan je gemotiveerde medewerkers aantrekken die willen werken in de kinderopvang, maar nog niet over het juiste diploma beschikken.

Deze medewerkers:

• Volgen een opleiding die leidt tot het vereiste kwalificatiebewijs
• Werken tegelijkertijd als werknemer in jouw opvangvoorziening
• Krijgen een tussenkomst in de schoolkosten

Als werkgever kan je bij VIVO een subsidie aanvragen voor de coaching en begeleiding op de werkvloer.

Meer informatie over de voorwaarden en aanvraagprocedure vind je op de website van VIVO.

Meer informatie over medewerkers aantrekken vind je terug op onze website. 

Nee, je krijgt niet automatisch recht op de subsidies van de overlater bij een overname.

De overlater, die op dat moment recht heeft op subsidies, kan er wel voor kiezen om afstand te doen van zijn recht op voorbehoud van de subsidie. Als dat gebeurt, krijg jij als organisator-overnemer de mogelijkheid om zelf subsidies aan te vragen.

Let op: je moet dan wel voldoen aan de voorwaarden die gelden voor nieuwe subsidieaanvragen.

Meer informatie over de procedure en voorwaarden vind je op de website van Opgroeien.

Controle is altijd mogelijk, bijvoorbeeld om na te gaan of de opvang niet structureel overbezet is.

Meer informatie over AARON.

Er is geen automatische controle op het aantal dagen of uren. 

• Er worden nooit meer dagen betaald dan het aantal dagen in de maand
• Opgroeien zal wel steekproeven doen op de juistheid van de gegevens. 

Meer informatie over AARON.

De ouders krijgen de kinderopvangtoeslag van hun uitbetaler van het Groeipakket.

Er is 1 publieke (FONS) en 4 private uitbetalers (Infino, My Family, Kids Life en Parentia).

Iedere uitbetaler betaalt dezelfde bedragen uit. De bedragen verschillen dus niet, maar de uitbetalers kunnen wel eigen accenten leggen in dienstverlening.

Meer informatie over AARON.

Het kind is schoolgaand zodra het is ingeschreven in een school, er gaat wennen of een halve dag of dag naar school gaat. Dan krijgen de ouders geen kinderopvangtoeslag meer.

Als het kind voldoende aanwezig is in school, krijgen ze wel de kleutertoeslag tot en met het kind 4 jaar is. De school moet erkend zijn door de Vlaamse of de Franse Gemeenschap ofwel een buitenlandse school zijn.

Meer informatie over AARON.

Als je de gegevens niet tijdig bezorgt, dan krijg je een aanmaning. Als het doorgeven van de uren een probleem blijft, dan krijg je een boete. Ouders hebben recht op de kinderopvangtoeslag en moeten dit op tijd krijgen.

Meer informatie over AARON.

• Als het gaat om de kinderen van de organisator niet. Je kan niet aan jezelf betalen.
• Als het kinderen van de kinderbegeleiders zijn en zij betalen voor de opvang, dan kan het wel.

Meer informatie over AARON.

Het gebruik van het rijksregisternummer is gebonden aan strikte privacyregels. Om de organisatoren niet te verplichten aan deze regels te voldoen, kozen we ervoor om het rijksregisternummer niet op te vragen.

Meer informatie over AARON.

Opgroeien heeft de gegevens op tijd nodig omdat we nog controles doen:

• Heeft de opvang een geldige vergunning?
• Werkt de locatie zonder inkomenstarief?
• Gaat het kind nog niet naar school?

Na de controles geeft Opgroeien de aanwezigheden door aan de uitbetaler. De uitbetaler berekent hoeveel de ouders krijgen en betaalt de toeslag de twintigste van de maand.

Neen

• Ouders die in Vlaanderen wonen en al een Groeipakket ontvangen, moeten geen rekeningnummer doorgeven. De kinderopvangtoeslag wordt door dezelfde uitbetaler betaald.
• Ouders die in Brussel of Wallonië wonen, zijn niet gekend in het Groeipakket. De uitbetalers zullen met hen contact opnemen om het rekeningnummer te krijgen. Deze ouders kunnen ook zelf contact opnemen met een uitbetaler naar keuze.

Meer informatie over AARON.

Ja. Je mag de gegevens doorgeven vanaf de eerste van de maand die volgt op de opvangmaand. 

Wijzigingen aan de gegevens mag je doorgeven tot en met de zevende dag van de maand. Opgroeien bezorgt de wijzigingen dan nog aan de uitbetaler.

Meer informatie over AARON.

Ja. De betaling van de kinderopvangtoeslag staat los van het betalen van de facturen.

Ja. De ouder behoudt zijn recht op de kinderopvangtoeslag.

Voorbeelden

• wendagen waarvoor geen inkomenstarief wordt betaald
• kinderen van de onthaalouder, want deze kinderen mogen niet worden opgevangen aan het inkomenstarief
• kinderen van familieleden tot de vierde graad waarvoor de opvang een ander tarief vraagt dan het inkomenstarief

Neen. De ouder heeft geen recht op de kinderopvangtoeslag. De regelgeving Groeipakket bepaalt dat een ouder recht heeft op een kinderopvangtoeslag als het kind gebruik maakt van een vergunde opvangplaats waarbij de organisator niet werkt met inkomenstarief. De ouder betaalt voor dit kind geen inkomenstarief maar het kind wordt wel opgevangen op een plaats waar gewerkt wordt met inkomenstarief. Deze opvang is bovendien goedkoop of gratis, dus is het niet verantwoord om een kinderopvangtoeslag te krijgen.

Meer informatie over AARON.

Ja. Dit kan bijvoorbeeld bij correcties of wanneer een buitenlands gezin moet wachten op het bisnummer van hun kind.

Meer informatie over AARON.

Neen.

• Je kan de basissubsidie aanvragen, zolang het budget van de Vlaamse overheid dit toelaat.
• Om de administratieve last te beperken, kan je gratis Aaron gebruiken.
• De kinderopvangtoeslag geeft de ouders een financiële duw in de rug. Dit maakt de kinderopvang met vrije prijs aantrekkelijker. 

Meer informatie over AARON.

Via hun uitbetaler van het Groeipakket.

Meer informatie over AARON.

Nee, in dit geval heb je geen recht op de kinderopvangtoeslag.

De toeslag wordt niet toegekend voor de opvang van het eigen kind door de onthaalouder, ook niet als de facturen door de partner worden betaald. Dit geldt ongeacht de administratieve of financiële regeling.

Neen. Het kind moet aanwezig zijn om de kinderopvangtoeslag te krijgen.

Neen. Opgroeien vraagt alleen dat je de gegevens op tijd en correct bezorgt, ofwel via Aaron ofwel via je eigen IT-systeem. 

Ja. Ouders hebben recht op de kinderopvangtoeslag. Als jij je aanwezigheden niet doorgeeft, dan krijgen de ouders geen toeslag. Je krijgt dan een aanmaning en eventueel een boete.

Dit kan, maar gebeurt niet automatisch. De ouder moet dit aantonen bij zijn uitbetaler. De uitbetaler doet hiervoor een manuele aanpassing.

Ja. De ouder heeft recht op de kinderopvangtoeslag. Dat is bijvoorbeeld zo in Antwerpen en Oostende.

Meer informatie over AARON.

Er zijn verschillende mogelijkheden. Opvangorganisaties kunnen bijvoorbeeld:

• onderling een samenwerking afspreken;
• aansluiten bij een lokaal samenwerkingsverband, bv. vanuit het Lokaal Overleg Kinderopvang;
• de vraag stellen aan een vormingsorganisatie;
• aankloppen bij een ondersteunend netwerk dat al bestaat;
  • Ook Mentes en de pools gezinsopvang kunnen daarvoor aangesproken worden. Zij beslissen zelf of ze hun aanbod ruimer maken dan hun eigenlijke doelgroep.
• Je vindt alvast een aantal suggesties en tips op onze website.

Het gaat hier over organisatoren gezinsopvang en groepsopvang:

• zonder enige subsidie (Trap 0);
• met enkel basissubsidie (Trap 1);
• met maximum 18 plaatsen met subsidie voor inkomenstarief (Trap 2).
  • Let op: Organisatoren met onthaalouders in het sui generisstatuut of werknemersstatuut doen beroep op de pools gezinsopvang.

We willen de middelen en het aanbod voor ondersteuning niet versnipperen.

Deze organisatoren worden al door Mentes ondersteund in hun beleidsvoerend vermogen. Door de subsidie aan Mentes toe te vertrouwen, kunnen deze organisatoren ook voor pedagogische coaching op de werkvloer rekenen op de expertise van Mentes. Deze ondersteuning is gratis en Mentes neemt alle praktische organisatie van deze ondersteuning op de werkvoer op zich.

De subsidie wordt toegekend aan de pools gezinsopvang om de ondersteuning gecoördineerd en doelgericht te organiseren voor specifieke groepen onthaalouders die aangesloten zijn bij een organisator. Het gaat hierbij om:

• Sui generis onthaalouders
• Onthaalouders in het proefproject werknemers

Deze organisatoren zijn al verbonden aan één van de pools gezinsopvang die hen ondersteunen. Door de subsidie aan deze pools toe te kennen, wordt versnippering van middelen en ondersteuning vermeden.

Dankzij deze aanpak kunnen de betrokken organisatoren ook voor pedagogische coaching op de werkvloer rekenen op de expertise van de pool, zonder bijkomende kost. De ondersteuning is gratis.

De pedagogische kwaliteit is in elke formele opvang essentieel. Het VIA6 akkoord voorziet daarom de subsidie voor pedagogische ondersteuning zowel voor de gesubsidieerde kinderopvang als voor de niet gesubsidieerde. Door deze subsidie toe te kennen op basis van het aantal vergunde plaatsen, is de berekeningsbasis voor elke opvang gelijk.

De subsidie baseren op het aantal gesubsidieerde plaatsen zou een sterke ongelijkheid veroorzaken tussen:

• organisatoren met en zonder subsidie;
• opvang die voor al zijn plaatsen subsidie krijgt en opvang waar dat niet zo is. 

De inzet van een pedagogische coach moet voldoende betekenisvol zijn om effect te kunnen hebben. In overleg met de sociale partners is daarom bepaald dat een organisator die zelf een pedagogische coach aanstelt, deze minstens voor een minimale tijd a rato van 0,2 VTE moet kunnen inzetten. De 0,2 VTE kan op verschillende manieren worden ingevuld. Bijvoorbeeld 1 dag per week, 2 dagen per 14 dagen of een ganse week om de 5 weken, ...

Waar dit niet lukt, wordt van de organisator verwacht om samen te werken met partners die samen minstens 0,5 VTE ondersteuner kunnen inzetten over alle deelnemers heen.

Nee, de pedagogisch ondersteuner (coach) telt niet structureel mee voor de ratio kind/begeleider.

De pedagogische coach is bedoeld als extra ondersteuning bovenop het vereiste aantal kinderbegeleiders. Hun rol is om kinderbegeleiders te versterken in hun pedagogische en verzorgende competenties, en zo bij te dragen aan de kwaliteit van de opvang.

Uitzondering:
In geval van overmacht, wanneer er tijdelijk te weinig kinderbegeleiders beschikbaar zijn, mag een aanwezige pedagogisch coach uitzonderlijk wél meetellen om aan de vereiste ratio te voldoen.

Het VIA6-akkoord beoogt met deze functie ook meer handen op de werkvloer, maar niet ter vervanging van kinderbegeleiders in de standaard personeelsbezetting.

Ja, als je kan aantonen dat:

1. de (contractuele) afspraken voor deze besteding ten laatste op 30 juni 2022 zijn vastgelegd;
2. de factuur en de betaling uiterlijk op 30 juni 2022 zijn ontvangen én betaald.

Ja, dat kan. Als je als organisator reeds een pedagogische ondersteuner in dienst hebt, mag je de nieuwe subsidie gebruiken voor (een deel van) diens werkuren, op voorwaarde dat de pedagogische ondersteuner aan de gestelde voorwaarden voldoet.

Als er door die subsidie eigen middelen vrijkomen, moet je die inzetten voor:

• Extra uren kinderbegeleiders op de werkvloer, of
• Extra pedagogische ondersteuning op de werkvloer.

Zo zorgt de subsidie effectief voor meer handen in de opvang. Je kiest zelf, op een onderbouwde manier, wat het best past bij de noden van jouw opvang.

Voor de functie van pedagogisch ondersteuner (coach) gelden volgende vereisten:

• De coach moet minstens een bachelordiploma hebben.
• Hij of zij moet aantoonbare pedagogische competenties of voldoende relevante ervaring hebben binnen de kinderopvang.

Er is geen vaste kwalificatielijst met toegelaten diploma’s, maar de ondersteuning moet gebaseerd zijn op:

• De wettelijk vastgelegde competenties van een kinderbegeleider.
• Het Pedagogisch Raamwerk Kinderopvang – de coach moet dit goed kennen en actief toepassen.

De organisator of de samenwerkingsstructuur die de pedagogische coach aanstelt, is verantwoordelijk voor de beoordeling en selectie van een geschikte kandidaat.

Opgroeien financiert enkel de aanwezigheden. Er is geen volledige regeling voor inkomenstarief en er zijn dus geen respijtdagen. Een organisator kan zelf een regeling voorzien als een kind afwezig is, in lijn met wat de ouder normaal betaalt. 

Deze vraag wordt momenteel bekeken met de Federale overheidsdienst. 

Het is de bedoeling dat het lokaal bestuur van de gemeente waar de opvang wegvalt de toestemming vraagt voor het realiseren van tijdelijke vervangcapaciteit. Dat lokaal bestuur heeft de regie in handen en het initiatief moet van hen komen. Het is niet de bedoeling om dit aan een ander lokaal bestuur door te sturen. Het lokaal bestuur van de getroffen gemeente A mag ook locaties uit aangrenzende gemeenten aanspreken. Wenst een organisator uit die gemeenten tijdelijke vervangcapaciteit te realiseren, dan dient het lokaal bestuur van de gemeente A ook voor hen de aanvraag in. 

Opgroeien is niet bevoegd om tussen te komen bij contractuele geschillen. Op onze website vinden ouders informatie waar ze terecht kunnen met hun vragen

Als er onthaalouders bereid zijn om tijdelijk extra kindjes op te vangen, dan zou die oplossing voorrang moeten krijgen en is de subsidie niet van toepassing. De subsidie tijdelijke vervangcapaciteit is enkel van toepassing als er geen voldoende oplossing kan gevonden worden in het bestaande vergunde aanbod.  

Volgens de rechtspraak is overmacht een ‘onoverkomelijk beletsel’ om een verbintenis na te komen. Een externe en onvoorzienbare omstandigheid maakt de nakoming van de verbintenis volstrekt onmogelijk en kan niet aan de schuldenaar verweten worden. Overmacht zijn onvoorspelbare, plotse situaties: een ongeval, ziekte, overlijden, brand, overstroming …  

De tijdelijke vervangcapaciteit bestaat voor de periode van schorsing van de vergunning. Als de geschorste locatie zelf de opvang stopzet voor het einde van de schorsingsperiode kan de tijdelijke vervangcapaciteit en de subsidies doorlopen. De vervangcapaciteit kan in dat geval doorlopen voor 12 maanden vanaf de startdatum van de schorsing.  

Als ouders door de nalatigheid van de huidige organisator geen (correct) contract hebben, mogen zij daar het slachtoffer niet van zijn.  Zij kunnen van de tijdelijke vervangcapaciteit gebruik maken. 

•  Op een andere locatie zonder vergunning 
• Op een vergunde locatie met extra plaatsen bovenop de vergunde capaciteit  

Neen, kinderen die opgevangen worden op de tijdelijke vervangcapaciteit registreer je apart en mag je niet doorgeven via de opvangprestaties. Je geeft de nodige informatie op bij de maandelijkse aanvraag subsidies. 

Dit kan een oplossing zijn voor de kinderen die de instapleeftijd van 2,5 jaar hebben bereikt. In overleg met het departement Onderwijs is afgesproken dat bij een schorsing, opheffing, faillissement of overmacht van een kinderopvang een afwijking van de instapdata mogelijk is. De betrokken school moet akkoord gaan. 

Dat is niet uitgesloten, maar moet zorgvuldig en kritisch beoordeeld worden.

Bij een schorsing of opheffing van een vergunning onderzoekt Opgroeien, eventueel samen met het Vlaams Expertisecentrum Kindermishandeling (VECK), welke risico’s er aanwezig zijn in de betrokken opvanglocatie.

Zolang dit onderzoek loopt, kan geen algemene uitspraak worden gedaan over de geschiktheid van individuele kinderbegeleiders uit die opvang.

Wat betekent dit voor vervangcapaciteit?

• De vervangende organisator is verantwoordelijk voor de selectie en aanwerving van medewerkers voor de tijdelijke opvang.
• Die moet dus zelf een zorgvuldige afweging maken, in het licht van het voorzorgsprincipe.
• Als Opgroeien bij een aanvraag vaststelt dat er gerede twijfel bestaat over de integriteit van begeleiders die zouden worden ingezet,
  → zal er geen instemming worden verleend voor de tijdelijke vervangcapaciteit.

Kortom:
Kinderbegeleiders uit een geschorste of opgeheven opvang mogen niet automatisch uitgesloten worden, maar hun inzet is niet vanzelfsprekend en vereist een grondige risico-inschatting door de organisator én door Opgroeien.

Neen. Als er zicht is op een deel van de potentiële initiatieven, kunnen ze gefaseerd bezorgd worden. Opgroeien kan dan sneller goedkeuren.  Het lokaal bestuur, Lokaal Loket Kinderopvang en de intersectorale medewerker kunnen best inschatten wat de impact is van tijdelijke uitbreidingen en of er na een eerste aanvraag nog bijkomende initiatieven nodig zijn om de getroffen gezinnen te helpen. 

Een begeleider in de tijdelijke vervangcapaciteit moet voldoen aan de voorwaarden van de kwalificaties van de kinderbegeleiders in de vergunde opvang. Een 7de jaars stagiair kan niet meetellen omdat de stagiair niet voldoet aan de voorwaarden. De stagiair moet kunnen leren en mag geen eindverantwoordelijkheid dragen. Dat staat ook vaak in de stageovereenkomst met de school.  Gezien de beperkte duurtijd, zal Opgroeien echter niet handhaven als: - - - de stagiair niet alleen in de groep staat; er een akkoord van de school is; de organisator altijd de veiligheid en integriteit van de kinderen garandeert. 

 Als je kinderen wil opvangen van een andere locatie die in aanmerking zouden komen, dan moet het lokaal bestuur van die gemeente daarvoor ook een aanvraag indienen.  Het betrokken lokaal bestuur moet altijd eerst op zoek gaan naar een permanente, reguliere opvangmogelijkheid. Is er geen oplossing, dan kunnen ze ook bij jou aankloppen en aan Opgroeien de toestemming vragen om deze kinderen op te vangen in jouw locatie.  

 De tijdelijke vervangcapaciteit is enkel voor de opvang van baby’s en peuters van de getroffen gezinnen door een schorsing, opheffing, faillissement of overmacht. Als de organisator op de locatie van de tijdelijke vervangcapaciteit ook bijkomend andere kinderen wil opvangen, dan moet de organisator hiervoor een vergunning aanvragen.  Het tarief hangt af van de subsidietrap. 

De tijdelijke vervangcapaciteit kan enkel voor baby’s en peuters van de getroffen gezinnen door een schorsing, opheffing, faillissement of overmacht. 

Ja. De organisator van vervangcapaciteit moet dus de fiscale attesten afleveren. 

 Ja. Elke organisator met een actief vergunde kinderopvanglocatie baby’s en peuters komt in aanmerking om tijdelijke vervangcapaciteit te organiseren, ook als de ouders inkomenstarief betaalden. Dit tarief blijft behouden. 

 Ja. Je mag als vergunde organisator de opvang realiseren in de geschorste locatie, op voorwaarde dat de locatie voldoet aan de vergunningsvoorwaarden. Of er problemen waren met de infrastructuur, kan je navragen bij klantenbeheer. 

 Neen, dit kan niet. Tijdelijke vervangcapaciteit is enkel voor locaties die stoppen omwille van  

• schorsing of opheffing van de vergunning door Opgroeien;
• faillissement;
• overmacht. 

Nee, een gemeente mag de toegang tot tijdelijke vervangcapaciteit niet beperken tot kinderen uit de eigen gemeente.

De organisator die subsidie ontvangt voor vervangcapaciteit moet toegankelijk zijn voor alle gezinnen met een plotse opvangnood, ongeacht hun woonplaats. Gezinnen mogen dus niet vooraf uitgesloten worden omdat ze niet in de gemeente wonen.

Wat is wel mogelijk?

• Als de vraag groter is dan het aanbod, mag de organisator voorrangsregels toepassen, op voorwaarde dat deze:
  • duidelijk omschreven zijn in het beleid
  • gemotiveerd zijn
  • transparant worden toegepast
• Als het lokaal bestuur zelf de opvang en vervangcapaciteit organiseert, mag het enkel bij gelijktijdige aanvragen voorrang geven aan eigen inwoners.
• Als het lokaal bestuur géén vervangcapaciteit organiseert, bepaalt de private organisator zelf de voorrangsregels.
  • Die mogen geen toestemming van Opgroeien vragen op basis van het criterium 'inwoner van de gemeente'.

Samengevat: voorrang geven aan eigen inwoners mag slechts in beperkte omstandigheden, en uitsluiting op basis van woonplaats is niet toegestaan bij gesubsidieerde tijdelijke vervangcapaciteit.

Zolang er geen toestemming verleend is, is er geen garantie op subsidie.  Als een organisator het risico genomen heeft om kinderen van getroffen ouders op te vangen en nadien de krijgt, dan kan de subsidie teruggaan tot de start van de opvang. De subsidie start ten vroegste vanaf de dag na de schorsing of sluiting. 

De inzet van de kinderbegeleiders is afhankelijk van hun statuut. Voor arbeidsrechtelijk advies kan je bij het sociaal secretariaat terecht. Voor de terbeschikkingstelling van werknemers bestaat specifieke regelgeving. 

Neen. De organisator moet nagaan hoe het financieel en organisatorisch mogelijk en haalbaar is om de tijdelijke vervangcapaciteit te organiseren. Ouders zijn vrij om een definitieve oplossing te zoeken en dat is ook de bedoeling.  De tijdelijke vervangcapaciteit is een tijdelijke oplossing waarvan de duur niet op voorhand kan gegarandeerd worden. Opgroeien kan een schorsing op elk moment stopzetten. Na een faillissement kan er op korte termijn een overname komen. De tijdelijke vervangcapaciteit is dan niet meer nodig. 

Ja, bij een schorsing loopt de tijdelijke vervangcapaciteit over de volledige periode van de schorsing.  Bij een opheffing van de vergunning, loopt de tijdelijke vervangcapaciteit tot 12 maanden na de sluiting. 

Neen. De toekenning van de middelen voor vervangcapaciteit en de procedure voor de duurzame hertoekenning van de opgeheven subsidie worden niet gekoppeld. Zo vermijden we een langere procedure voor de aanvraag van subsidies voor vervangcapaciteit. De snelheid van operationalisering en de nabijheid bij de opgeheven locatie criteria zullen wel criteria zijn bij de beslissing tot herinzet van de subsidie.  

Tijdens de vervangopvang werd het contract met de geschorste opvang tijdelijk on hold gezet.  De tijdelijke vervangcapaciteit stopt bij het einde van de schorsing, wanneer de ouders normaal gezien onmiddellijk terug kunnen naar hun oorspronkelijke opvang.  De tijdelijke vervangcapaciteit bestaat slechts omwille van een schorsing. Daarom zou het contract moeten voorzien dat een ouder terug naar de andere opvang kan teruggaan zodra de schorsing afloopt. Mocht dit niet zo geregeld zijn, dan raden we aan om in onderling overleg een redelijke opzegtermijn af te spreken. 

Er moet een alternatief gezocht worden zo dicht mogelijk bij de geschorste locatie. Als er niet voldoende mogelijkheden zijn dichtbij de geschorste locatie en er zijn verder gelegen alternatieven, dan kunnen die aangevraagd worden als tijdelijke vervangcapaciteit. 

Als organisator van tijdelijke vervangcapaciteit zijn de vergunningsvoorwaarden van toepassing, behalve het hebben van een buitenspelmogelijkheid en een specifiek brandveiligheidsattest  In praktijk is dit echter niet steeds evident. We verwachten dat de organisator alles in het werk stelt om de opvang op een verantwoorde en veilige manier te organiseren en dat de kind-begeleidersratio en de pagina 2 van 6 leefgroepgrootte altijd gerespecteerd worden. Als er bepaalde vergunningsvoorwaarden moeilijk gerespecteerd kunnen worden, laat ons dan weten in de aanvraag hoe je daar mee zal omgaan. 

1. Meld onmiddellijk aan Opgroeien de zaken die je verplicht moet melden.
2. Zorg voor een goede klachtenprocedure en neem een open houding aan zodat ouders weten dat ze met hun bezorgdheden bij jou terecht kunnen.
3. Neem in het huishoudelijk reglement op dat ouders in tweede instantie terecht kunnen bij Opgroeipunt. Geef de contactgegevens van Opgroeipunt mee. 

De wettelijk verplichte meldingen, bijvoorbeeld bij een crisis, moet je aan je klantenbeheerder kinderopvang doen. Opgroeipunt staat voor je klaar wanneer je klantenbeheerder niet bereikbaar is. 

Heb je zelf meldingen of klachten over de werking van Opgroeien of de werking van het Lokaal Loket Kinderopvang, dat kan je als organisator Kinderopvang bij Opgroeipunt terecht. 

Opgroeien registreert alle meldingen in één registratiesysteem, zowel de meldingen die de opvang zelf doet als meldingen die anderen over een opvanglocatie doen. 

De opvang doet een melding of dient klacht in

De klantenbeheerder bespreekt in een intern overleg of er verdere opvolgingsstappen nodig zijn. Opgroeien brengt de opvang op de hoogte van wat er met de melding gebeurt. 

Een ouder of burger doet een melding of dient klacht in over de opvang

Een klantenbeheerder ‘Meldingen en communicatie’ volgt dit op. Deze persoon heeft contacten met de melder en met de klantenbeheerder. Zo wordt de melding vanuit beide perspectieven bekeken. 

De klantenbeheerders bekijken samen of verdere opvolgingsstappen nodig zijn, bv. informatie opvragen, vragen aan Zorginspectie om een bezoek te brengen aan de opvang.

Opgroeien spoort ouders aan om hun bezorgdheden of klachten eerst bij de kinderopvang zelf te melden.  De kinderopvang kan dan volgens zijn klachtenprocedure nagaan wat er is gebeurd en of de opvang iets kan ondernemen om de bezorgdheden van ouders weg te nemen. 

Vindt de ouder geen oplossing of is de drempel te groot om dit de jouw opvang te melden, dan kan deze persoon dit melden bij Opgroeipunt. Ook lokale besturen, Lokale Loketten burgers en andere organisaties kunnen met hun bezorgdheden en klachten bij Opgroeipunt terecht. 

Opgroeien spoort ouders aan om hun bezorgdheden of klachten eerst bij de kinderopvang zelf te melden.  De kinderopvang kan dan volgens zijn klachtenprocedure nagaan wat er is gebeurd en of de opvang iets kan ondernemen om de bezorgdheden van ouders weg te nemen. 

Vindt de ouder geen oplossing of is de drempel te groot om dit de jouw opvang te melden, dan kan deze persoon dit melden bij Opgroeipunt. Ook lokale besturen, Lokale Loketten burgers en andere organisaties kunnen met hun bezorgdheden en klachten bij Opgroeipunt terecht. 

• Neen. Voor een overname of wijziging rechtsvorm van een bestaande locatie is een opportuniteitsadvies niet nodig. 

• Een opportuniteitsadvies van het lokaal bestuur is sinds 1 januari 2022 voor groepsopvang wel nodig als je: 

  • Een nieuwe vergunning locatie groepsopvang wil aanvragen.
  • Een nieuwe vergunning locatie groepsopvang wil aanvragen na een weigering of opheffing vergunning.
  • De opvanglocatie wil verhuizen binnen of buiten de gemeente.
  • Het aantal vergunde plaatsen wil verhogen met minstens 9 plaatsen.
  • een uitbreiding van gezinsopvang naar groepsopvang wil realiseren. 

  Meer info over het opportuniteitsadvies

   

Ja, elke gemeente is verplicht om een Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK) op te starten en te organiseren. Het LOK speelt een belangrijke rol in het overleg tussen de Vlaamse en lokale overheden om te zorgen voor voldoende, betaalbare en kwaliteitsvolle kinderopvang.

Vorm van het LOK

Het LOK hoeft geen aparte gemeentelijke adviesraad te zijn. Lokale besturen kunnen het overleg ook integreren in bestaande structuren, zoals:

• Het Huis van het Kind
• Een brede adviesraad gezinsbeleid

In dat geval moet wél voldaan worden aan de formele voorwaarden voor adviesraden, zoals:

• Een intern reglement
• Afspraken over aanwezigheden en stemgerechtigden

Gemeenten bepalen zelf:

• Voor welke thema’s een geïntegreerd overleg wenselijk is
• Voor welke thema’s een sectorspecifiek overleg nodig blijft, bijvoorbeeld voor het Lokaal Loket Kinderopvang

Werking van het LOK

Het LOK moet een formele adviesfunctie vervullen. Opgroeien verwacht minstens:

• Advies over de ontwikkeling van lokale kinderopvang (zoals uitbreidingen en beleidsdoelstellingen)
• Advies over de verdeling van subsidieerbare plaatsen en de bijhorende procedures en criteria

Samenstelling van het LOK

Het LOK is een platform voor samenwerking en afstemming tussen:

• Lokale actoren in de kinderopvang
• Gebruikers van kinderopvang
• Het lokaal bestuur

Belangrijk is dat:

• De wettelijk verplichte partners betrokken zijn
• Het LOK representatief is voor het werkveld en inspeelt op lokale noden en prioriteiten

Meer info op onze website

Nee, vanwege privacyregels is dit niet mogelijk. 

Opgroeien zorgt ervoor dat ouders optimaal worden doorverwezen naar lokale hulplijnen. Daarnaast kan Opgroeien aankondigingen of uitnodigingen van het lokaal bestuur verspreiden naar de getroffen gezinnen.

De Kinderopvangzoeker bevat informatie over opvanglocaties, inspectierapporten en opvolging door Opgroeien. 

Tip: Geef op de pagina van de locaties je e-mailadres op, zodat je verwittigd wordt wanneer er nieuwe informatie beschikbaar is.

• We vragen nu enkel de cijfers op van de aanvragen met startdatum van de opvang in 2019.  
• Vragen met startdatum in 2020 of waarvan de startdatum wijzigt naar 2020 zullen we volgende jaar opvragen. 

Elke geregistreerde opvangvraag gaat over één unieke aanvrager en één uniek kind.  
 
MAAR 

• Als meerdere personen opvang vragen voor hetzelfde kind, geldt dit als één unieke vraag. 
• Als door omstandigheden de opvang na een eerste vraag stopt of de vraag vervalt en er wordt opnieuw een vraag gesteld, dan kan je deze registreren als een nieuwe vraag. 

Voorbeelden 

1. Aanvraag voor een tweeling: 2 unieke opvangvragen 
2. Aanvraag voor een ouder kindje én een ongeboren baby: 2 unieke opvangvragen 
3. Ouders vragen opvang en hebben nadien een miskraam. Enkele maanden later zijn ze opnieuw zwanger en doen opnieuw een aanvraag. Dit is een nieuwe unieke opvangvraag. 

Omdat we kijken naar de nood per gemeente, stond aanvankelijk in de richtlijnen dat ‘opvang gevraagd in jouw gemeente maar gevonden in een andere gemeente’ toch geldt als een onbeantwoorde vraag in jouw gemeente. Na bevraging bij de loketten, blijkt dat velen dit onterecht vinden omdat de vraag wel degelijk beantwoord is.  

Daarom beslisten we om deze richtlijn aan te passen vanaf 2022. Voor de registratie 2022 (dus; alle opvangvragen met gevraagde startdatum in 2022) mag ‘opvang gevraagd in jouw gemeente en gevonden in een andere gemeente’ niet langer geregistreerd worden als een onbeantwoorde vraag.  

Die opvangvraag vervalt. Nu bestaat er geen categorie ‘geannuleerde opvangvragen’. We bekijken of het nodig is om dit te voorzien.  

Er is geen verschil tussen opvangvragen die op het moment van het miskraam al een opvangvoorstel kregen en misschien al een plaatsje gereserveerd hadden en opvangvragen waarop nog geen antwoord was. De opvangvraag is niet langer relevant. Je telt ze niet mee in de onbeantwoorde vragen. 

Het kan inderdaad gevoelig liggen om zaken op te vragen. We raden aan om:  

• de manier van bevraging zo laagdrempelig mogelijk te maken.  
  Er bestaan heel wat voorbeelden van digitale lokale loketten die dit op een laagdrempelige manier in hun intakeformulier verwerkt hebben.  
• ouders te informeren waarom dit opgevraagd wordt. 
  Het lokaal loket biedt extra ondersteuning aan gezinnen die spontaan moeilijk terecht kunnen in de opvang en dan is het belangrijk om zicht te hebben op de gezinssituatie.
• ouders te informeren dat deze info gedeeld wordt met de opvang en dat opvang met inkomenstarief voorrang moet geven aan gezinnen met bepaalde kenmerken. 

Ja. Het is interessant om te weten welk aandeel van dat soort vragen onbeantwoord is gebleven. 

Ja. Voorbeeld: een gezin heeft dringende opvang nodig en is tegelijk ook een kwetsbaar gezin. 

Als je niet zeker bent of de vraag onbeantwoord is gebleven, tel je ze niet mee in de onbeantwoorde vragen. We bekijken of het nodig is om een categorie ‘antwoord onbekend’ te voorzien.  

Een attest inkomenstarief opzoeken kan op drie manieren:

1. Via ‘Mijn Kind en Gezin’ – als je als organisator een of meerdere medewerkers gemachtigd hebt voor deze toepassing.
2. Via een Excel-lijst – die je doorstuurt naar Opgroeien; zij vullen de attesten aan.
3. Via een webservice – indien je toegang hebt tot een digitale koppeling.

Zo zoek je een attest op via ‘Mijn Kind en Gezin’:

STAP 1:
Surf naar Mijn Kind en Gezin, klik op de tegel ‘Inkomenstarief aanvragen of simuleren’ en log in met je digitale sleutel.

STAP 2:
Kies de rol ‘Medewerker kinderopvang – Zoek attest inkomenstarief’.
Moet je je rol wijzigen? Log dan uit, en opnieuw in met de juiste rol.

STAP 3:
Je bent nu ingelogd als ‘Medewerker kinderopvang’. Klik op de tegel ‘Zoek attest inkomenstarief’.

STAP 4:
Vul volgende gegevens in om het attest op te zoeken:

• Naam, voornaam, geslacht en geboortedatum van het kind
• Postcode van de gemeente waar het gezin is gedomicilieerd
  (buitenlandse postcodes met meer dan 4 cijfers of letters laat je blanco)
• Naam van de ouder
• Naam van de partner, indien van toepassing

STAP 5:
Klik op ‘Attest opvragen’. Als alle gegevens correct zijn, verschijnt een lijst met de beschikbare attesten van het kind.
Via het icoontje in de kolom ‘Download’ kan je het attest openen, opslaan of afdrukken.

Lees meer op onze website.

Je ziet de rol waarmee je bent ingelogd in de rechterbovenhoek van het scherm.

Wil je vanuit een andere rol een attest inkomenstarief aanvragen, zet dan deze stappen:

1. Klik op het pijltje naast je rol in de rechterbovenhoek van het scherm
2. Klik op ‘Kies andere hoedanigheid’
3. Klik op de tegel met de rol die je wil gebruiken

Ben je geregistreerd en ingelogd, maar zie je foute rollen of enkel de rol 'ouder'? Contacteer je klantenbeheerder. Vermeld je naam, rijksregisternummer en e-mailadres waarop de registratie is gebeurd. 

Lees meer op onze website.

Nee, een voorstel van vereenvoudigde aangifte mag niet gebruikt worden voor de berekening van het inkomenstarief.

De basis voor de berekening is altijd het meest recente Belgische aanslagbiljet dat beschikbaar is op het moment van de aanvraag van het attest inkomenstarief.

Uitzondering:
Als er op dat moment geen aanslagbiljet bestaat, mag je het bruto maandinkomen van de maand vóór de aanvraag invullen.

Lees meer over inkomenstarief op onze website.

Wanneer een ouder ondanks je ondersteuning geen attest inkomenstarief bezorgt, heb je drie mogelijkheden:

• Je kan de opvang schorsen.
• Je kan de opvang stopzetten.
• Je kan een attest met maximumtarief aanmaken met terugwerkende kracht.

Lees meer over inkomenstarief op onze website.

• Je vraagt aan de Kind en Gezin-Lijn om de startdatum van de herberekening te laten aansluiten op de einddatum van het vorige attest
• Gaat de ouder niet in op je vraag dit in orde te brengen? Vraag aan de Kind en Gezin-Lijn om een attest met het maximumtarief te maken voor de periode tussen de twee attesten.

Lees meer over inkomenstarief op onze website.

Zet een kruis of streepje in het veld waarvoor geen informatie is. Je kan het veld niet blanco laten.

Lees meer over inkomenstarief op onze website.

Wanneer je een attest opzoekt via de digitale sleutel van de ouder (eID of itsme), zie je enkel de attesten die met diezelfde digitale sleutel zijn aangemaakt.

Mogelijke oorzaken waarom je geen of niet alle attesten ziet:

• Het attest werd aangemaakt met de digitale sleutel van de andere ouder. Probeer in te loggen met diens gegevens.
• Het attest werd manueel aangemaakt door een medewerker en de ouder heeft nadien een account aangemaakt bij Mijn Kind en Gezin. In dat geval moeten de persoonlijke en contactgegevens van de ouder exact overeenkomen met die in het attest. Zo niet, dan is het attest niet zichtbaar.

Heb je na deze controles nog steeds geen resultaat? Neem dan contact op met De Kind en Gezin-Lijn voor verdere ondersteuning.

Vul enkel deze gegevens van het kind in bij de zoekfunctie:

• voornaam
• naam
• geboortedatum
• geslacht
• Let op: de gegevens moeten exact overeenkomen met de gegevens in het attest inkomenstarief. 

Heb je nog geen resultaat? Contacteer De Kind en Gezin-Lijn.

Lees meer over inkomenstarief op onze website.

Neen, je voldoet niet aan de voorwaarden.

Je opvang moet elke dag 11 ononderbroken uren open zijn tussen 6 uur en 20 uur. Lees hier meer over de voorwaarden voor inkomenstarief.  

Ouders kunnen gebruikmaken van een gerechtvaardigde afwezigheid of respijtdag wanneer hun kind afwezig is op een dag die volgens het opvangplan gereserveerd was.

Wat houdt een respijtdag in?

• Ouders betalen niet voor een respijtdag.
• Het minimumaantal respijtdagen bedraagt 18 per jaar voor wie voltijds opvang reserveert.
• Bij deeltijdse opvang mag je dit aantal pro rata verminderen.
  • Dit betekent dat je het aantal respijtdagen aanpast in verhouding tot het aantal dagen dat een kind is ingeschreven voor opvang. Hoe je afrondt, bepaal je zelf.
  • Voorbeeld: Komt een kind slechts 3 dagen per week, dan bereken je: 18 dagen × (3 ÷ 5) = 10,8. Je kiest zelf of je dit afrondt naar 10 of 11 dagen.
• Je mag ook meer respijtdagen voorzien, bijvoorbeeld in het geval van ziekte.

Wat als de respijtdagen opgebruikt zijn?

• Je kiest zelf hoe je hiermee omgaat, binnen bepaalde grenzen.
• Je bent niet verplicht om ouders te laten betalen en je hoeft niet elke ouder op dezelfde manier aan te rekenen.
• Indien je toch een prijs aanrekent, mag dit nooit hoger zijn dan het wettelijk vastgelegde maximumtarief.
• Omdat opvang met subsidie inkomenstarief een maatschappelijke en sociale opdracht heeft, wordt een redelijke aanpak verwacht.

Je kiest dus zelf een flexibel en sociaal verantwoord beleid binnen het wettelijk kader.

Als organisator van kinderopvang ben je verplicht om ouders te informeren en ondersteunen bij het aanvragen van een attest inkomenstarief.

Wanneer je hierbij problemen ondervindt, kan je contact opnemen met de Kind en Gezin-lijn via 078 150 100.

Daarnaast kunnen ook andere actoren ondersteuning bieden:

• OCMW’s
• Lokale Loketten Kinderopvang

Deze ondersteuning is niet verplicht, maar sommige lokale besturen nemen deze rol wel op.

Tip: Maak onderlinge afspraken met het OCMW of het Lokaal Loket Kinderopvang in jouw gemeente. Zo weet je wanneer en hoe je ouders eventueel naar hen kan doorverwijzen voor hulp bij de aanvraag.

Ja. Als een medewerker van het Huis van het Kind taken uitvoert voor het Lokaal Loket Kinderopvang, kan die persoon als gemachtigd gebruiker worden opgegeven om attesten inkomenstarief aan te vragen. Dat kan ook als de medewerker geen personeelslid is van de organisator van het loket.

De organisator van het Lokaal Loket blijft wel verantwoordelijk voor het correct gebruik van de machtiging, zoals bevestigd wordt in de verklaring op eer onderaan het aanvraagformulier.

Opgroeien raadt aan om de samenwerking met personen die niet rechtstreeks bij het loket tewerkgesteld zijn, vast te leggen in een schriftelijke overeenkomst waarin de wederzijdse rechten en plichten duidelijk omschreven zijn.

Lees meer over inkomenstarief op onze website.

Als opvangorganisatie, OCMW of Lokaal Loket Kinderopvang kan je een attest inkomenstarief aanvragen in naam van een ouder. Dit is mogelijk als de ouder zelf geen aanvraag kan of wil indienen.

Belangrijk: Als organisator moet je de vier trappen van ondersteuning volgen: zie schema bovenaan. Dit is een subsidievoorwaarde voor opvang met inkomenstarief.
 

Voorbereiding – Leg dit klaar

• Namen en geboortedata van alle kinderen in het gezin (tot en met 12 jaar)
• Recent Belgisch aanslagbiljet
  • Als dat ontbreekt: een loonfiche of inkomensbewijs van de maand vóór de aanvraag
  • Start opvang na moederschapsrust? Dan neem je het inkomen van de maand vóór de moederschapsrust
• Documenten van:
  • De ouder
  • De partner (indien gehuwd of samenwonend)
  • Een andere volwassene op hetzelfde adres (geen meerderjarig kind)
     

Stappenplan aanvraag via ‘Mijn Kind en Gezin’
 

STAP 1: Ga naar ‘Mijn Kind en Gezin’

Klik op de tegel ‘Inkomenstarief aanvragen of simuleren’ en log in met je digitale sleutel.
 

STAP 2: Kies de juiste rol

Selecteer één van de volgende:

• Medewerker kinderopvang – Attest inkomenstarief aanvragen
• Medewerker OCMW – Attest inkomenstarief aanvragen
• Medewerker Lokaal Loket Kinderopvang – Attest inkomenstarief aanvragen

Rol wijzigen? Klik rechts bovenaan op je rol → Kies andere hoedanigheid → selecteer juiste rol.
 

STAP 3: Klik op ‘Attest inkomenstarief aanvragen’
 

STAP 4: Start een nieuwe aanvraag

• Kies of de ouder zijn inkomen wil bekendmaken.
  • Ja: berekening op basis van inkomen
  • Nee: ouder betaalt het maximumtarief
• Duid aan of het een eerste aanvraag is (kies ‘Nee’ voor een eerste aanvraag)
   

STAP 5: Vul gegevens van de ouder in

• Samenwonend of alleenstaand (volgens domiciliegegevens)
• Inkomsten invullen:
  • Aanslagbiljet? Vul het gezamenlijk belastbaar inkomen in
  • Geen aanslagbiljet? Vul bruto maandinkomen in
  • Geen inkomen? Vul ‘0’ in en voeg bewijs toe
• Adresgegevens invullen
   

STAP 6: Vul gegevens van kinderen ten laste in (tot 12 jaar)

Voor elk kind:

• Geboortedatum
• Ten laste van de ouder?
• Pleegkind?
• Attest nodig?
• Startdatum van het attest
• Meerling?
   

STAP 7: Specifieke situatie aanduiden

Als van toepassing, kies een situatie die recht geeft op individueel verminderd tarief.
Het OCMW-tarief kan enkel aangevraagd worden via Kind en Gezin, op basis van een formeel document.
 

STAP 8: Overzicht controleren

Klik op ‘Verder’ en controleer het volledige overzicht en berekend tarief.
 

STAP 9: Afronden

• Vul eventueel je e-mailadres in
• Ga akkoord met de voorwaarden
• Klik op ‘Maak mijn attest aan’
   

STAP 10: Download en print

Je kan een samenvatting van de aanvraag en het attest opslaan en/of afdrukken.

Hulp nodig? Contacteer de Kind en Gezin-lijn op 078 150 100.
Meer info vind je in de brochure inkomenstarief op de website van Opgroeien.

Om toegang te krijgen tot de toepassingen voor inkomenstarief heb je als organisator één of meerdere gemachtigde personen nodig. Die personen geef je als organisator door aan Opgroeien. Hoe je dit doet, vind je in onze procedure.

Kan de ouder zelf geen attest inkomenstarief aanvragen, maar beschikt hij of zij wél over een digitale sleutel (zoals eID of itsme)? Dan kan je als opvangvoorziening samen met de ouder een attest aanvragen via Mijn Kind en Gezin op een computer van de opvang.

Belangrijk:

• Log in met de digitale sleutel van de ouder (eID of itsme).
• Respecteer de privacy: laat de ouder zelf zijn pincode ingeven.

STAP 1: Registratie van de ouder

Registreer de ouder via Mijn Kind en Gezin op de computer van de opvang.
Tijdens de registratie wordt het e-mailadres van de ouder gevraagd.
Zie het volledige stappenplan voor hulp bij registreren met een digitale sleutel.

STAP 2: Bevestigingsmail

De ouder ontvangt een bevestigingsmail op het opgegeven e-mailadres.

STAP 3: Bevestigingslink openen

De ouder moet de link in de e-mail aanklikken. Dit kan op verschillende manieren, afhankelijk van de situatie:

• Met mobiele telefoon zonder itsme
  • De ouder opent de e-mail op zijn telefoon.
  • De ouder stuurt de e-mail door naar het e-mailadres van de opvang.
  • Jij opent deze mail op de computer van de opvang (verbonden met de kaartlezer) en klikt op de link.
• Zonder mobiele telefoon bij de hand
  • De ouder logt via de opvangcomputer in op zijn mailbox.
  • De link in de bevestigingsmail wordt rechtstreeks geopend.
  • Wachtwoord vergeten? Laat de ouder een nieuw persoonlijk wachtwoord aanmaken.

STAP 4: Inloggen en afronden

Na het klikken op de bevestigingslink verschijnt het bericht:
"Je bent er bijna! Gelieve nogmaals in te loggen."

De ouder moet nu opnieuw inloggen met zijn digitale sleutel. Pas na deze tweede login is de registratie afgerond.
Daarna kan je samen met de ouder het attest inkomenstarief aanvragen.

Voor extra ondersteuning kan je altijd terecht bij de Kind en Gezin-lijn via 078 150 100.
Lees meer over inkomenstarief op onze website.

Een gelijktijdige vraag is wanneer je meerdere aanvragen hebt voor eenzelfde plaats. Dan ben je verplicht om die plaats toe te kennen aan het gezin met de voorrangskenmerken. Op het moment dat verschillende vragen moeten worden afgewogen voor een zelfde plaats, pas je dus het voorrangsbeleid toe.

Meer weten over de voorrangsregels voor inkomenstarief

Ja. Door hun specifieke gezins- en zorgsituatie werken deze gezinnen meestal niet voltijds of 4/5de. 

Je kan voor dit gezin de 10% afwijking toepassen. 

Je kan het advies om gebruik te maken van kinderopvang doen attesteren door elke organisatie die het gezin ondersteunt. Dit hoeft dus geen gespecialiseerde dienst te zijn. Het kan bijvoorbeeld ook een medewerker van het lokaal team van Kind en Gezin of van een Lokaal Loket Kinderopvang zijn.  

Als je een subsidie hebt voor DOP of structurele plaatsen inclusie, dan moet je daarvoor voldoen aan specifieke voorwaarden. Zo moet de opvang toegankelijk zijn voor bepaalde gezinnen en moet er een minimale bezetting behaald worden.  Deze voorwaarden zijn niet verzoenbaar met de voorrangsregels voor inkomenstarief.

Dit betekent dat je de voorrangsregels voor inkomenstarief enkel moet toepassen op de overige opvangplaatsen en niet op de plaatsen waarvoor deze specifieke subsidies gelden.

Als je subsidie ontvangt als Centrum voor Inclusieve Kinderopvang (CIK), ben je verplicht om een proactief opnamebeleid te voeren voor kinderen met een specifieke zorgbehoefte.

De subsidie als CIK legt volgende voorwaarden op:

• Minstens 7 kinderen met een specifieke zorgbehoefte opvangen per jaar
• Minstens 750 kinderopvangprestaties realiseren met deze doelgroep

Deze subsidievoorwaarden zijn niet verenigbaar met de voorrangsregels voor inkomenstarief. Daarom geldt het volgende:

Vrijstelling van voorrangsregels

Als je CIK-subsidie ontvangt, ben je vrijgesteld van de toepassing van de gewone voorrangsregels voor inkomenstarief.
Deze vrijstelling geldt voor alle opvanglocaties binnen je organisatie die subsidie inkomenstarief ontvangen.

Wat met locaties met plussubsidie?

Voor locaties waarvoor je plussubsidie ontvangt, blijven wél de voorrangsregels voor plussubsidie van toepassing.

Kort samengevat:

• CIK-locaties met subsidie inkomenstarief: vrijstelling van gewone voorrangsregels
• CIK-locaties met plussubsidie: toepassing van de plussubsidie-voorrangsregels blijft verplicht

Goed om weten:

• Voorrangsregels gelden enkel als er meerdere aanvragen zijn voor één plaats. Als je enkel een vraag krijgt van een gezin dat niet voldoet aan de voorrangscriteria,  dan kan je deze plaats toekennen zonder dat je beroep moet doen op de afwijking. Op die manier is het dus mogelijk dat op jaarbasis meer dan 10% van de gezinnen niet voldoen aan de criteria voor voorrang.
• Je kan de afwijking niet toepassen als er op het moment van de toewijzing al 10 % van de kinderen in de opvang een plaats kregen in het belang van het kind of door een gezondheids- of welzijnssituatie in het gezin.
• Je bepaalt in je opnamebeleid of je gebruik maakt van deze afwijking en hoe je de afwijking van de voorrang toepast.

• Voor gezinsopvang volstaat het om eenvoudige hygiëneregels toe te passen. Om je werkwijze na te kijken of te verbeteren kan je de checklist hygiëne voor gezinsopvang gebruiken. 
• Groepsopvang moet voldoen aan de wettelijke verplichtingen van het FAVV. Je vindt ze terug in de autocontrolegids.  

Wil je kinderen opvangen bij jou thuis? Dan kan je aan de slag als onthaalouder (ook kinderbegeleider gezinsopvang genoemd) of een eigen gezinsopvang starten. Er zijn twee mogelijkheden:

1. Aansluiten bij een organisator kinderopvang
   Je kan je aansluiten bij een erkende organisator kinderopvang (een dienst voor onthaalouders). In dit geval vang jij de kinderen op – meestal bij je thuis, maar eventueel ook op een andere locatie. De organisator regelt je kostenvergoeding, zorgt voor je sociale zekerheid en neemt een groot deel van de administratie voor zijn rekening.
2. Zelfstandig een gezinsopvang starten
   Je kan er ook voor kiezen om zelf organisator gezinsopvang te worden. Dit betekent dat je als zelfstandige werkt en zelf instaat voor de volledige organisatie, administratie en financiële aspecten van je opvang.

Wil je meer weten over de voorwaarden en procedures? Lees verder op onze website.

Wil je zelf een crèche, kinderdagverblijf, groepsopvang of gezinsopvang opstarten? Dan zijn er verschillende mogelijkheden:

1. Organisator van een gezinsopvang of groepsopvang worden
   • Als organisator gezinsopvang werk je zelfstandig en vang je kinderen op in een huiselijke omgeving. Je bent verantwoordelijk voor de organisatie, administratie en financiële aspecten van je opvang.
   • Als organisator groepsopvang start je een kinderdagverblijf waar meerdere kinderbegeleiders samen werken. Je staat in voor de dagelijkse werking en voldoet aan de wettelijke vereisten.
2. Aansluiten bij een dienst of organisator
   • Je kan als onthaalouder aansluiten bij een erkende dienst voor onthaalouders. De dienst ondersteunt je met administratie, kostenvergoeding en sociale zekerheid.
   • Je kan ook als kinderbegeleider aan de slag bij een bestaande groepsopvang of een organisator kinderopvang.

Lees verder op onze website.

Wanneer een organisator met minstens 12 vergunningen voor gezins- of groepsopvang een aanvraag indient voor hetzelfde type opvang, komt deze in aanmerking voor een vrijstelling van alle onderdelen van het starterstraject. Dit betekent dat de organisator een vereenvoudigde vergunningsprocedure kan volgen, wat de aanvraag sneller maakt.

Voor nieuwe aangesloten onthaalouders organiseert de organisator wel een traject gezinsopvang, waarin zij worden voorbereid op hun functie.

Meer weten? Lees verder over het traject gezinsopvang voor startende onthaalouders op onze website.

In je arbeidsovereenkomst staat vermeld of je een geheimhoudingsovereenkomst hebt. Dit is een afspraak tussen jou en je werkgever. Opgroeien speelt hierin geen rol en komt hier niet in tussen.

• De aanvraagtijd voor een wijziging van gezinsopvang naar groepsopvang en omgekeerd is dezelfde. In beide gevallen gaat het om een wijziging van opvangvorm, waardoor de organisator het starterstraject moet doorlopen.
• Houd er rekening mee dat de vereiste documenten bij de vergunningsaanvraag verschillen naargelang het type opvang. De beslissingstermijnen voor beide aanvragen blijven echter gelijk.

Meer informatie over de procedure en het aanvraagformulier vind je op onze website.

Duurzame opvang betekent een kwalitatieve en toekomstgerichte kinderopvang met een lange termijnvisie. Dit houdt in dat je als organisator:

✔ Werkt vanuit een duidelijke missie en visie die richting geeft aan je opvang.
✔ Een flexibel beleid voert dat inspeelt op veranderingen en voldoet aan de regelgeving.
✔ Jezelf als ondernemer kritisch en strategisch positioneert binnen de kinderopvangsector.
✔ Blijft innoveren en up-to-date blijft met nieuwe inzichten en ontwikkelingen.
✔ Sterk inzet op beleidsvoerend vermogen om een stabiele en kwalitatieve opvang te garanderen.

Wil je meer weten over hoe je een duurzame opvang opbouwt? Bezoek onze webpagina over beleidsvoerend vermogen.

Ja, je kan beleidsvoerend vermogen aantonen op basis van werkervaring in een andere sector. Belangrijk is dat je duidelijk maakt hoe je deze ervaring zal inzetten als organisator van een kinderopvang.

Een kwalitatieve en duurzame kinderopvang vereist een sterk beleidsvoerend vermogen, gebaseerd op de zes dragers:

✔ Duidelijk leiderschap – Visie ontwikkelen en richting geven.
✔ Geïntegreerde aanpak – Beleid en praktijk op elkaar afstemmen.
✔ Reflectieve, proactieve en reactieve houding – Leren uit ervaring en inspelen op veranderingen.
✔ Innovatieve houding – Vernieuwend denken en handelen.
✔ Doeltreffende communicatie en transparantie – Duidelijke en open communicatie met medewerkers, ouders en instanties.
✔ Samenwerking – Partnerschappen aangaan en effectief samenwerken.

Lees verder over beleidsvoerend vermogen op onze website.

Ja, in de kinderopvang van baby's en peuters gelden specifieke kwalificatievereisten voor verantwoordelijken en kinderbegeleiders .

Er is een onderscheid in kwalificatievereisten afhankelijk van de grootte van de opvanglocatie:

• Locaties tot 18 plaatsen
• Locaties vanaf 19 plaatsen

Alle details over de vereiste kwalificaties en attesten zijn terug te vinden in de volgende documenten:

• Brochure kwalificaties en attesten
• Schema kwalificaties tot 18 plaatsen
• Schema kwalificaties vanaf 19 plaatsen

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________

Een vraag over buitenschoolse opvang en activiteiten? Bekijk onze webpagina's over BOA.

Ja. In een kinderopvang voor baby's en peuters moet je bij de start voldoen aan alle startvoorwaarden. Dit betekent dat je vooraf de verplichte documenten moet hebben, zoals:

• De vereiste kwalificaties
• Een uittreksel uit het strafregister
• Een brandweerattest A of B
• Een verslag over de infrastructuur

Uitzondering voor kinderbegeleiders in groepsopvang
Een kinderbegeleider groepsopvang kan zonder kwalificatie starten als:

• De kinderbegeleider een bewijs heeft van een actief kwalificerend traject, zoals:
  • Een inschrijvingsbewijs voor een opleiding die leidt tot het vereiste kwalificatiebewijs.
  • Een bewijs van een EVC-traject (Eerder Verworven Competenties) via een erkend EVC-testcentrum.
• De kinderbegeleider wordt ondersteund op de werkplek.
• Per kinderbegeleider (1 VTE) in een kwalificerend traject zijn er binnen de organisator minstens 3 voltijdse gekwalificeerde kinderbegeleiders (of begeleiders met een goedgekeurde afwijking). Dit geldt op organisatieniveau en niet per opvanglocatie.
• Er in de opvanglocatie altijd minstens één gekwalificeerde kinderbegeleider (of begeleider met een goedgekeurde afwijking) aanwezig is.

Meer informatie over de kwalificatievereisten voor kinderopvang van baby's en peuters is te vinden op onze website.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________

Informatie over de buitenschoolse opvang en activiteiten vind je op deze webpagina's.

Nee, vanaf 1 juli 2024 is het attest van kennis van organisatorisch beheer niet meer verplicht.

Bij een nieuwe vergunningsaanvraag moet een organisator wel een starterstraject doorlopen. Dit geldt ook in de volgende situaties:

• Wanneer je een bestaande locatie overneemt.
• Wanneer je een nieuwe opvanglocatie start.
• Wanneer je overstapt naar een ander opvangtype.

Meer informatie over het starterstraject is te vinden op onze website.

Ja, dat kan. Een verantwoordelijke mag inspringen als kinderbegeleider, maar moet dit correct registreren.

Het is verplicht om bij te houden onder welke rol je op welke momenten werkt. Deze registratie is belangrijk om te garanderen dat er op elk moment voldoende kinderbegeleiders aanwezig zijn in verhouding tot het aantal kinderen in de opvang van baby's en peuters.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________

Heb je een vraag over buitenschoolse opvang en activiteiten? Bezoek deze webpagina's.

Ja, je kan de kwalificatie voor kinderbegeleider behalen via zelfstudie of afstandsonderwijs, maar enkel als de opleiding leidt tot een erkend certificaat of diploma. Niet alle opleidingen die online of via afstandsonderwijs worden aangeboden, voldoen aan de officiële kwalificatievereisten.

Welke certificaten zijn geldig?
Let op voor misleidende reclame over erkende diploma’s. Sommige aanbieders claimen erkend te zijn door de Vlaamse overheid, terwijl hun documenten geen officiële studiebewijzen zijn volgens het Ministerie van Onderwijs en Vorming en dus geen formele waarde hebben.

Lees meer op onze website.

Twijfel je of een opleiding aan de vereisten voldoet? Neem contact op met Kind en Gezin | Opgroeien voor meer informatie.

Via het structureel instroomkanaal (IKA) kan je medewerkers aantrekken die gemotiveerd zijn om in de kinderopvang te werken, maar nog niet over het juiste diploma beschikken. Zij kunnen een opleiding volgen terwijl ze als werknemer aan de slag gaan.

Als werkgever kan je:

• Medewerkers in dienst nemen die nog een diploma moeten behalen.
• Een tussenkomst in de schoolkosten voorzien voor de werknemer.
• Bij VIVO een subsidie aanvragen voor coaching en begeleiding op de werkvloer.

Meer informatie over de voorwaarden en aanvraagprocedure is te vinden op de website van VIVO.

Nee, een organisator heeft geen specifiek diploma nodig. Wel is het essentieel om over voldoende beleidsvoerend vermogen te beschikken om een kwaliteitsvolle en duurzame kinderopvang te realiseren.

Neem je naast je rol als organisator ook taken op als verantwoordelijke of kinderbegeleider? Dan moet je wel voldoen aan de kwalificatievereisten die bij die functie horen. Lees meer over de kwalificatievereisten voor kinderopvang van baby's en peuters op onze website.

Nee, Opgroeien en Mentes voeren vooraf geen controle uit op de locatie.

Je kan zelf nagaan of de infrastructuur kwaliteitsvol en geschikt is voor het aantal kinderen door gebruik te maken van de afvinklijst en rekenmodule van VIPA. De VIPA-tips helpen om aan de vereisten te voldoen.

Voor groepsopvang controleert Opgroeien of aan de voorwaarden is voldaan op basis van de volgende documenten:

• Brandveiligheidsattest A of B – Dit attest is verplicht en wordt aangevraagd bij de burgemeester van de gemeente. De infrastructuur moet voldoen aan de brandveiligheidsvoorschriften. Meer info vind je op de website.
• Verslag infrastructuur – Zorginspectie voert een plaatsbezoek uit en levert een verslag af met een positief of negatief advies.
• Opportuniteitsadvies – Dit kan vereist zijn voor de vergunning groepsopvang.

Meer informatie over deze vereisten en procedures is te vinden op de website.

Op het moment dat je een vergunning aanvraagt, moet je al voldoen aan de startvoorwaarden, waaronder het beschikken over een definitieve locatie.

Bij de vergunningsaanvraag voeg je de verplichte documenten toe, zoals informatie over de locatie en de nodige attesten.

Meer details over de procedure en de vereiste documenten vind je op onze website.

• Ja. Wanneer je het intentieformulier indient moet je een ondernemingsnummer hebben. Dit ondernemingsnummer hoeft nog niet actief te zijn. Je betaalt hiervoor een eenmalige opstartkost, maar je hoeft nog geen sociale kosten te betalen.
• Een ondernemingsnummer aanvragen kan via een erkend ondernemingsloket of via de boekhouder. Ook UNIZO of ondersteuningsorganisatie Mentes kunnen je hierbij verder wegwijs maken.
• Meer informatie over een ondernemingsnummer vind je terug op de website van VLAIO.  

Ja, dat kan, Bij elke nieuwe vergunningsaanvraag moet je het starterstraject doorlopen waarin je beleidsvoerend vermogen wordt beoordeeld. 

Ja, dat kan. Meer informatie over een ondernemingsnummer vind je terug op de website van VLAIO . 

Neen, dit hoeft niet. Je kan hetzelfde ondernemingsnummer gebruiken. 

•  De gekozen rechtsvorm hangt af van de situatie en keuze van de organisator. Kies een rechtsvorm die het best past bij jouw situatie. Denk bijvoorbeeld aan aansprakelijkheid en samenwerken met anderen. Meer informatie over de keuze voor een ondernemingsvorm vind je op de website van VLAIO 
• Je kan de keuze van je rechtsvorm bespreken met een boekhouder of een ondersteuningsorganisatie. 

Ja, dat kan. Jullie kunnen samen een opvang starten zonder bijkomend personeel aan te werven.

Houd er wel rekening mee dat er altijd voldoende bezetting moet zijn. Voorzie daarom een duidelijke oplossing voor afwezigheden, zodat de continuïteit en kwaliteit van de opvang gegarandeerd blijven.

Nee, Mentes en Opgroeien geven hierover geen advies.

Wil je een boekhouder vinden met ervaring in de kinderopvangsector? Dan kan je:

• Kinderopvangorganisatoren in jouw buurt vragen naar hun ervaringen en aanbevelingen.
• Boekhouders contacteren en nagaan of zij andere kinderdagverblijven in hun klantenbestand hebben.

Zo kan je een boekhouder kiezen die vertrouwd is met de specifieke regelgeving en financiële aspecten van kinderopvang.

Voor vragen over je belastingen neem je best contact op met je boekhouder, je plaatselijk belastingkantoor of het contactcenter van de FOD Financiën. 

Ja, dat kan. Jullie kunnen samen een groepsopvang starten, maar het is belangrijk om na te denken over de ondernemingsvorm. Dit kan bijvoorbeeld als vennoten of bestuurders binnen een vennootschap of organisatie.

Opgroeien vraagt om één verantwoordelijke door te geven die voldoet aan de kwalificatievereisten. De andere persoon kan wel als medeverantwoordelijke worden tewerkgesteld.

Meer informatie over de vereisten en ondernemingsvormen is te vinden op onze website.

• Via de website van UNIZO kan je een financieel kompas, specifiek voor kinderopvang, raadplegen. Hiermee kan je een simulatie maken. Financieel kompas kinderopvang
• Het financieel beleid komt aan bod tijdens het begeleidingstraject.  

Ja, wanneer je een locatie overneemt en zelf organisator bent, moet je een aanvraag vergunning wegens overname indienen. Dit houdt in dat je alle vereiste documenten aanlevert om de aanvraag te vervolledigen.

Meer informatie over de procedure en de nodige documenten vind je op onze website.

Moet je een opportuniteitsadvies vragen bij een lokaal bestuur bij een overname?

Nee, een opportuniteitsadvies is niet nodig bij een overname of een wijziging van de rechtsvorm van een bestaande opvanglocatie.

Sinds 1 januari 2022 is een opportuniteitsadvies van het lokaal bestuur wél verplicht bij:

• Een nieuwe vergunning voor een locatie groepsopvang.
• Een nieuwe vergunningsaanvraag na een eerdere weigering of opheffing van een vergunning.
• Verhuis van de opvanglocatie, zowel binnen als buiten de gemeente.
• Uitbreiding van het aantal vergunde plaatsen met minstens 9 plaatsen.
• Wijziging van gezinsopvang naar groepsopvang.

Meer informatie over het opportuniteitsadvies is te vinden op onze website

Nee, de subsidies van de overlater worden niet automatisch overgedragen bij een overname.

De overlater, die recht heeft op subsidies, kan bij een overname of wijziging van de rechtsvorm afstand doen van zijn recht op voorbehoud van de subsidie. Hierdoor krijgt de organisator-overnemer de mogelijkheid om zelf subsidies aan te vragen.

Meer informatie over de voorwaarden en aanvraagprocedure is te vinden op onze website.

De kindratio bepaalt het maximaal aantal kinderen dat een kinderbegeleider tegelijkertijd mag opvangen.

Voor groepsopvang en samenwerkende onthaalouders

• Baby’s, peuters en schoolkinderen tot en met de lagere school tellen mee.

Voor alleenwerkende onthaalouders

• Baby’s, peuters en schoolkinderen tot en met de lagere school tellen mee.
• Kinderen uit het gezin (eigen kinderen, kinderen van de partner, pleegkinderen, …) tellen mee tot en met de kleuterklas, als ze in de opvang aanwezig zijn.
• Kleinkinderen tellen mee tot het einde van de lagere school. Wonen ze bij de grootouders, dan tellen ze mee tot het einde van de kleuterschool.
• Vriendjes tot en met de lagere school tellen mee, tenzij een andere volwassene aanwezig is en voor hen zorgt.

Lees meer op onze website.

Nee, als nieuwe organisator ben je niet verplicht om onmiddellijk de nieuwe kindratio toe te passen. Net zoals andere organisatoren heb je tot 31 december 2026 de tijd om hieraan te voldoen.

Bij het inschrijvingsbeleid is het wel belangrijk om rekening te houden met de aanpassing, aangezien de nieuwe ratio vanaf 1 januari 2027 van kracht wordt.

Lees meer op onze website.

Per organisator wordt er een administratieve kost van 350 euro aangerekend. 

Neen, dat is niet nodig. Organisatoren en kandidaat-organisatoren die vanaf 1 juli 2024 een vergunning indienen moeten het starterstraject volgen. 

Indien je later een nieuwe vergunning aanvraagt, moet je wel het starterstraject doorlopen. 

Alleen binnen het traject met UNIZO kan hier tot op zekere hoogte rekening mee worden gehouden. Dit gebeurt altijd in samenspraak met Mentes. 

Lees meer over het starterstraject. 

De inschrijvingsmodule vind je terug op de website van Mentes, onder het tabblad 'Academie’. 

Lees meer over het starterstraject.

De sessies van Mentes in het starterstraject vinden online en in groepsverband plaats. Als de hele groep akkoord is, kan er ook een live sessie worden georganiseerd.

• Er zijn drie sessies van Mentes die ongeveer 2,5 uur per sessie duren. Deze vinden plaats ‘s avonds vanaf 19.30 uur. De inschrijvingsdata vind je terug op de website van Mentes.
• De sessie van Starterslabo, de START!workshops, vind je terug via agenda – Starterslabo. Dit zijn sessies die overdag plaatsvinden.
• De sessies bij UNIZO leg je zelf vast in samenspraak met je starterscoach.
• Er zijn twee workshops:
  • 1. Een webinar die je op eigen tempo bekijkt.  
  • 2. Een live workshop die op vaste tijdstippen wordt georganiseerd, afhankelijk van jouw regio.  

Meer weten over het starterstraject.

Ja, tijdens het begeleidingstraject bij Mentes werk je actief aan het Startkompas Kinderopvang – een werkinstrument dat als basis dient voor het gemotiveerd advies.

Het Startkompas Kinderopvang helpt je om:

• Je beleidsvoerend vermogen in kaart te brengen
• De financiële en organisatorische haalbaarheid van je project te evalueren
• Alle nodige stappen te zetten richting een concreet ondernemings- en financieel plan

Op basis van:

• Je ingevulde Startkompas,
• Je deelname aan het reguliere starterstraject bij de startersorganisatie, én
• De sectorspecifieke sessies bij Mentes,

formuleert Mentes op het einde van het traject een gemotiveerd advies.

Je levert dus geen klassieke “taak” in, maar het ingevulde Startkompas fungeert als inhoudelijk fundament voor de beoordeling.

Lees meer over het starterstraject.

Nee, één persoon binnen de organisatie is voldoende om het starterstraject te doorlopen.

Deze persoon:

• Vult het intentieformulier in
• Neemt deel aan het kennismakingsgesprek
• Volgt het begeleidingstraject bij Mentes

Belangrijk is dat deze persoon gemachtigd is om te handelen in naam van de organisator.

Het is wel mogelijk dat meerdere personen deelnemen aan het kennismakingsgesprek of het begeleidingstraject, maar dit is niet verplicht.

Neen dit hoeft niet. Het advies van Mentes blijft 24 maanden geldig. Als je attest niet meer geldig is, zal je het starterstraject opnieuw moeten doorlopen. 

Nee, dat is niet nodig. De infosessie die je hebt gevolgd, blijft maximaal 24 maanden geldig.

Opgroeien houdt een deelnemerslijst bij en kan dus nagaan of je al hebt deelgenomen. Je kan dus op een later moment nog een intentieformulier indienen, zolang je infosessie binnen die termijn valt.

Neen, dit kan niet. Je moet alle stappen achtereenvolgend doorlopen. 

Niet helemaal. Het kennismakingsgesprek maakt deel uit van het starterstraject en kan pas plaatsvinden nadat je de voorafgaande stappen hebt doorlopen.

Dit zijn de stappen:

1. Extra informatieve sessie van Opgroeien (voor kandidaten zonder eerdere vergunning) – Hier krijg je uitleg over het kinderopvanglandschap, beleidsvoerend vermogen, de rol van Opgroeien, inspectie, ondersteuners en meer.
2. Indienen van het intentieformulier – In dit formulier geef je aan hoe jouw competenties beleidsvoerend vermogen aantonen.

Een bachelordiploma is op dit moment geen voorwaarde om het kennismakingsgesprek te voeren, maar:

• Bij de vergunningsaanvraag moet de verantwoordelijke over een geldig kwalificatiebewijs beschikken. Dat is wél een startvoorwaarde.
• Bij de effectieve opstart van de opvang moet je ook voldoen aan alle werkingsvoorwaarden.

Samengevat: je hoeft nog niet aan alle formele kwalificatievoorwaarden te voldoen om het kennismakingsgesprek te voeren, maar je moet wel de nodige voorbereidende stappen hebben afgerond.

In je arbeidsovereenkomst staat of je al dan niet een geheimhoudingsovereenkomst hebt. Opgroeien komt hier niet in tussen.  

Ja, dat kan. Het attest van Mentes is 24 maanden geldig na het afronden van het starterstraject. 

Ja, in bepaalde gevallen kan je een vrijstelling krijgen voor (delen van) het starterstraject.

Je moet geen starterstraject afronden bij:

• Een verhuis naar een andere locatie van een bestaande opvang.

Opgroeien kan je vrijstellen van het kennismakingsgesprek en begeleidingstraject als:

• Je aantoont dat je op basis van ervaring in de kinderopvang of een gelijkaardige activiteit voldoende beleidsvoerend vermogen hebt.

Je bent volledig vrijgesteld van alle onderdelen van het starterstraject als:

• Je in aanmerking komt voor de vereenvoudigde vergunningsprocedure.
• Je op het moment van de vergunningsaanvraag minstens 12 vergunningen hebt voor gezins- of groepsopvang én een aanvraag indient voor dezelfde opvangvorm.
• Je minstens 2 jaar organisator bent én één van de volgende attesten hebt (maximaal 24 maanden oud):
  • Een traject afgerond met een gunstig advies van Mentes.
  • Een traject afgerond nadat je van Opgroeien vrijstelling kreeg voor het interactief begeleidingstraject en eventueel het kennismakingsgesprek.

Lees meer over het starterstraject.

Nee, een vrijstelling wordt niet toegekend louter op basis van het aantal jaren werkervaring.

Je moet ook kunnen aantonen dat je voldoende beleidsvoerend vermogen hebt om kinderopvang te organiseren. Dit gebeurt op basis van je ervaring in de kinderopvang of een gelijkaardige activiteit.

Nee, je bent niet te vroeg gestart. Je begint best tijdig met de voorbereiding van je opvangplannen.

Het attest dat je krijgt na het afronden van het starterstraject is 24 maanden geldig. Dat betekent dat je voldoende ruimte hebt om je opvang op te starten.

Meer informatie over de stappen en geldigheid vind je in de procedure van het starterstraject op onze website.

Ja, tenzij je van Opgroeien een vrijstelling krijgt. Opgroeien kan een (kandidaat-) organisator vrijstellen voor het kennismakingsgesprek en/of het begeleidingstraject.  

Niet automatisch. Een eerder gevolgde sessie, zoals enkele lessen voor onthaalouders, kan mee in overweging genomen worden, maar geeft geen recht op automatische vrijstelling.

Na het indienen van je intentieformulier beoordeelt Opgroeien of je op basis van je ervaring en competenties over voldoende beleidsvoerend vermogen beschikt. Op basis daarvan kan je:

• Vrijgesteld worden van het kennismakingsgesprek,
• Vrijgesteld worden van het begeleidingstraject bij Mentes,
• Of een vrijstelling krijgen voor beide onderdelen.

Je wordt dus op individuele basis beoordeeld, rekening houdend met je traject tot nu toe.

Neen. Je moet dit geen tweede keer volgen. Mentes linkt jouw traject bij UNIZO aan het starterstraject.  

De duur van het starterstraject is moeilijk exact te bepalen, omdat dit afhangt van het traject dat je bij Mentes kiest en van je individuele noden als starter.

Daarnaast moet je tijdens het traject bij Mentes ook een aantal stappen doorlopen bij Opgroeien.

Voor een goede planning hou je best rekening met:

• De data van de infosessies
• De doorlooptijd van het begeleidingstraject
• De inschrijvingsperiode bij Mentes

Meer informatie over de procedure, de infosessies en de data van het begeleidingstraject vind je terug op de website.

• Je kan de basissubsidie aanvragen, zolang het budget van de Vlaamse overheid dit toelaat en als je voldoet aan een aantal voorwaarden. Meer info over de procedure voor nieuwe plaatsen vind je op de website.
• Nieuwe subsidies inkomenstarief en plussubsidies zijn enkel mogelijk wanneer de Vlaamse Regering hiervoor budget vrijgeeft. Dan doet Opgroeien een oproep op de website en de nieuwsbrief Kinderopvang. Hou er rekening mee dat niet iedere aanvrager de subsidie krijgt. Opgroeien kent de subsidies toe volgens programmatieregels en beslissingstermijnen die we op voorhand bekend maken. We gebruiken objectieve criteria die bepalen waar, wanneer en hoeveel subsidies we kunnen toekennen.  

Meer informatie over de subsidies kinderopvang baby’s en peuters lees je in deze brochure.

Je moet een ondernemingsnummer hebben bij de aanvraag. Dit ondernemingsnummer hoeft nog niet actief te zijn. Je betaalt hiervoor een éénmalige opstartkost, maar je hoeft nog geen sociale kosten te betalen. 

Meer informatie over de subsidies kinderopvang baby’s en peuters lees je in deze brochure.

Je kan de basissubsidie aanvragen zolang het budget van de Vlaamse overheid dit toelaat.  

Meer informatie over de subsidies kinderopvang baby’s en peuters lees je in deze brochure.

Dit is niet voorspelbaar. Opgroeien kan niet op voorhand zeggen wanneer of hoe vaak de Vlaamse Regering een oproep zal doen, noch wie subsidies zal krijgen.

Wanneer er budget beschikbaar wordt gesteld voor bijkomende gesubsidieerde plaatsen, lanceert Opgroeien een oproep. De verdeling van deze plaatsen gebeurt volgens vooraf vastgelegde programmatieregels.

Deze programmatie bepaalt:

• Waar extra plaatsen mogelijk zijn
• Wanneer middelen worden vrijgemaakt
• Hoeveel plaatsen of middelen beschikbaar zijn

De programmatieregels worden telkens op voorhand gecommuniceerd. Meer informatie vind je op de website van Opgroeien bij de aankondiging van een nieuwe oproep.

Meer informatie over de subsidies kinderopvang baby’s en peuters lees je in deze brochure.

De Vlaamse Regering voorziet een subsidieverhoging voor iedere plaats met minstens de basissubsidie (trap 1). Dit wordt dus meegenomen in een verhoogde basissubsidie, voor bestaande en voor nieuwe plaatsen met basissubsidie. 

De regelgeving stelt dat subsidies voor tien jaar worden toegekend. De subsidie wordt na tien jaar automatisch verlengd als een organisator voldoet aan alle subsidievoorwaarden.  

Meer informatie over de subsidies kinderopvang baby’s en peuters lees je in deze brochure.