Ondersteunende materialen voor een kwaliteitsvolle werking

Kleuteropvang met een kwaliteitslabel houdt rekening met de diverse noden van kinderen en gezinnen in de opvang. Elk kind en gezin zich welkom laten voelen, vraagt een goede visie en aanpak: 

• Je denkt actief na over drempels om van je opvang gebruik te maken. Inspirerende tools vind je in het inspiratiekader en de infomap diversiteit 
• Voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte zijn soms aanpassingen nodig. Lees meer over inclusieve opvang.  
• Goede afspraken met ouders, maken goede opvang mogelijk: 
• Je beschrijft het opvangaanbod en de voorwaarden ervan op een duidelijke manier voor gezinnen. Je hebt ook een helder opname- en prijsbeleid. Je legt de afspraken over de opvang schriftelijk vast met de gezinnen, bijvoorbeeld met een huishoudelijk reglement en schriftelijke overeenkomst. Je zorgt vooral dat gezinnen weten wat ze van jou kunnen verwachten, en wat jij van hen verwacht. 
• Deze modellen helpen je bij het opmaken van je huishoudelijk reglement en schriftelijke overeenkomst: 
  • Model huishoudelijk reglement 
  • Model schriftelijke overeenkomst 

Lees meer over privacy in de kinderopvang. 

In je opvang wil je rijke en gevarieerde ontplooiingskansen en speelmogelijkheden bieden aan de kinderen.  

Spelen en bewegen 

De kinderopvang is de plek bij uitstek om te spelen: binnen, buiten, rustig, actief, creatief, uitdagend, betrokken, risicovol, intens, … 

In je spelaanbod hou je rekening met de eigen voorkeur van kinderen. De opvang is een plaats waar kinderen zichzelf mogen zijn. Kinderen krijgen ook de kans om vrij te spelen en te doen waar ze zelf zin in hebben. 

• Lees meer over buiten spelen in de kinderopvang. 
• Hoe maak jij je opvang gezond en actief? Doe mee met het project 'Gezonde kinderopvang' van het Vlaams Instituut Gezond Leven. 
• Op de Speelbank van VVSG vind je meer dan 400 speelactiviteiten. De Speelbank is voor iedereen toegankelijk die een speelactiviteit deelt. Zo bouwen we samen en inspireren we elkaar. 

Tevredenheid kinderen 

ZiKo en ZiKo-Vo zijn twee instrumenten voor zelfevaluatie. Ze werden ontwikkeld voor zowel de opvang van baby’s en peuters als de buitenschoolse opvang. 

• ZiKo is het instrument om je kinderopvanglocatie te evalueren door een groep kinderen te observeren.  
• ZiKo-Vo is een instrument om de evolutie van een kind op te volgen.  

Beide instrumenten kijken hoe kinderen zich voelen in de kinderopvang en of ze geboeid bezig zijn. Ze helpen om op een eenvoudige manier de opvang af te stemmen op de kinderen. 

• Handleiding: hoe gebruik je ZiKo? 
• Checklist voor de gezinsopvang 
• Checklist voor de groepsopvang van schoolkinderen 

Meer over ZiKo en ZiKo-Vo op de website van Kind en Gezin. 

 Hoe maken de kinderen het in de opvang? BIBO staat voor ‘Bevragingsinstrument Buitenschoolse Opvang’.   
Het is een speelse vragenlijst die kinderen van 7-8 jaar kunnen invullen: 

• Handleiding: hoe gebruik je BIBO? 
• Aan de slag: het BIBO bevragingsinstrument 
• Aan de slag: de BIBO rapporten 

Je past in de kinderopvang de basisprincipes toe ter preventie van ziekte en ter bevordering van de gezondheid. 

Ziekte en hygiëne 

• Hoe ga je om met zieke kinderen in de opvang, koorts en geneesmiddelen 
• Brochure 10 vuistregels om ziekte te voorkomen in de kinderopvang 

Gezonde voeding en voedselveiligheid 

Eten en drinken dat je in de opvang aanbiedt is gezond en wordt hygiënisch bereid. 

• De groepsopvang moet voldoen aan bijkomende verplichtingen. Dit wordt gecontroleerd door het Federaal Agentschap Voedselveiligheid (FAVV). De kleuteropvang moet haar aanpak baseren op de generieke autocontrolegids voor de B2C-secotren.  
• Voor gezinsopvang volstaat het om eenvoudige hygiëneregels toe te passen. Om je werkwijze te checken of verbeteren, kan je de checklist hygiëne voor gezinsopvang gebruiken. 

Gezond binnenmilieu en omgeving 

De kwaliteit van het binnenmilieu en de omgeving beïnvloeden de gezondheid van jonge kinderen: temperatuur, luchtvochtigheid, rook, straling, … 

Hoe zorg ik voor een gezonde omgeving voor de kinderen? 

In je opvang kunnen kinderen hun grenzen verleggen en krijgen ze volop speelkansen. Medewerkers hebben inzicht in risico’s en veiligheid en gaan er slim mee om. Een risicoanalyse maken kan helpen om je opvang zo veilig als nodig te maken. Je bekijkt je opvang grondig, je beperkt de risico's en je sluit de onverantwoorde risico's uit. 

Actielijsten 

Kan je hulp gebruiken voor het in kaart brengen van de risico’s? We maakten een aantal handige actielijsten. Bekijk de actielijsten voor alle ruimtes waar de kinderen kunnen komen:  

• Een ruimte kan van functie veranderen. Bijvoorbeeld: de keuken wordt gebruikt voor een knutselactiviteit. Ook de risico’s kunnen dan veranderen. 
• Bekijk ook de ruimtes waar geen kinderen verblijven. Er kunnen toch risico’s zijn, bijvoorbeeld in de garage waar je dagelijks doorloopt met de kinderen om naar buiten te gaan. 

De actielijst ‘toezicht en handelingen’ is een beetje anders dan de andere lijsten. Gebruik deze lijst voor alle ruimtes en activiteiten. Want naast een veilige omgeving en materiaal is ook toezicht en veilig gebruik van het materiaal belangrijk.  

• Actielijst 'binnenruimtes'  
• Actielijst 'buiten spelen'  
• Actielijst 'toegang'  
• Actielijst 'toezicht en handelingen'  
• Actielijst 'vervoer'  

Brandveiligheid 

Voor kleuteropvang met kwaliteitslabel wordt geen brandveiligheidsattest of brandpreventieverslag meer opgevraagd. Uiteraard blijven brandpreventiemaatregelen wel belangrijk. Brand voorkomen en gepast reageren in geval van brand zijn essentieel voor een veilige omgeving.   

• Het VIPA ontwikkelde in samenwerking met het Agentschap Opgroeien en het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap een snelle en toegankelijke tool waarmee je zelf je lokalen kunt screenen op vlak van brandveiligheid. Het resultaat is een handige app met een vragenlijst die je via de smartphone kunt invullen. 
• Meer info over brandpreventie: www.ismijnwoningbrandveilig.be. 

Iedereen kan met een crisis of grensoverschrijdend gedrag geconfronteerd worden in de opvang: een kind loopt weg, er breekt brand uit, een kinderbegeleider pakt een kind hardhandig aan, … 

Dit zijn onverwachte en stresserende situaties die je in eerste instantie probeert te voorkomen. Als ze toch voorvallen ben je best goed voorbereid om ze aan te pakken. Het is verplicht om ernstige situaties te melden aan je klantenbeheerder bij Opgroeien.  

• Ondersteunend materiaal vind je op de webpagina Crisis en grensoverschrijdend gedrag: procedures en melden. 
• Ben je bezorgd over hoe het gaat met een kind thuis? Je vindt meer informatie over wat je kan doen op de webpagina Verontrusting over de thuissituatie.  

Ondersteuning 

Heb je vragen of nood aan ondersteuning? 

Dan kan je terecht bij: 

• je klantenbeheerder bij Opgroeien 
• Mentes 
• je koepelorganisatie 

Klachten 

Een klacht toont ontevredenheid over een onderdeel van de werking van een opvang. Een klacht kan zowel mondeling als schriftelijk. Iedereen kan een klacht indienen: ouders, grootouders, buren, ...  
Negatieve feedback krijgen is niet fijn, maar het is belangrijk om er op een goede manier mee om te gaan. Bovendien kan je er vaak iets uit leren, waardoor je kan groeien in je job. 

Bekijk de online cursus over omgaan met klachten.