Ontmoeten

• Welk aanbod bestaat er al, al dan niet bij de partners van jullie Huis van het Kind? Denk aan:
  • spel- en ontmoetingsplaatsen voor kinderen en ouders
  • ontmoeting vanuit KOALA
  • zwangerschapsgroepen
  • oudergroepen
  • praatcafés
  • een traject Ouders als Onderzoekers
  • maar ook allerlei workshops waar aandacht is voor de activiteit en het sociale aspect (bijvoorbeeld yoga workshops met baby’s, workshops in musea, avontuurlijke activiteiten in de buitenlucht voor oudere kinderen en hun ouders, etc.)

• Waar is het gelegen?
• Wie bereikt welke gezinnen?
• Wat zijn de doelstellingen?
• Zijn er 'gaten'? 

• Wat betekent ontmoeten binnen jullie werking?
• Waarom zetten jullie in op ontmoeting? Wat is het belang voor kinderen, voor ouders, voor de buurt?
  • Op welke manieren krijgen kinderen bij ons de kans om hun leefwereld te verbreden?
  • Hoe zorgen we ervoor dat ouders hier tot rust kunnen komen en hun ervaringen of zorgen kunnen delen?
  • Hoe creëren we momenten waarop kinderen en ouders samen plezier beleven, spelen en de wereld ontdekken?
  • Welke linken leggen we met de buurt en de bredere gemeenschap, en hoe dragen we bij aan sociale cohesie en gemeenschapsvorming?
• Welke doelgroep hebben jullie voor ogen? Hoe bepalen jullie prioriteiten?
  • Zetten we breed in op alle ouders, of kiezen we voor ontmoetingen tussen specifieke groepen (bijvoorbeeld gezinnen met adoptiekinderen)? Kiezen we voor en/en?
  • Willen we ook vaders bereiken?
  • Waarom vinden we een sociale mix belangrijk?
• Vanuit welke uitgangspunten en werkingsprincipes faciliteren jullie ontmoeting?

⏭️ Staat de basis stevig en is de richting duidelijk? Zet dan een volgende stap: zorg dat visie en doelstellingen breed gedragen worden door alle partners in het netwerk.

• Voor welke vormen van ontmoeting kiezen jullie, en waarom?
• Hoe bepalen jullie welke vorm van ontmoeting geschikt is voor de gezinnen die jullie bereiken, en wat zegt dit over de doelen en waarden van jullie werking?
• Welke plaats krijgt ontmoeting binnen jullie Huis van het Kind? Is ontmoeting een hoofddoel, een nevenaspect of iets dat spontaan ontstaat? En hoe bewust maken jullie deze keuze?
  • Worden activiteiten bewust gekoppeld aan het ontmoetingsmoment of staat het ontmoeten pur sang centraal, en sluit deze keuze aan bij de noden en behoeften van de gezinnen?

• Staan begeleiders regelmatig bewust stil bij hun handelen? In welke mate hanteren ze een reflectieve basishouding?
  • Doen we de juiste dingen, en doen we ze goed?
  • Wat betekent dit voor de gezinnen die we bereiken? Wat met de gezinnen die we niet bereiken?
  • Wat kunnen we anders of beter doen? Hoe betrekken we de gezinnen zelf hierin?
• Zijn ouders en kinderen zelf eigenaar van hun ontmoetingsmoment? Ik welke mate hanteren begeleiders een participatieve basishouding?
  • Betrekken we ouders en kinderen actief bij de invulling van de ontmoetingsmomenten en het vormgeven van de plek?
  • Worden ouders warm onthaald, zonder oordeel of verplichting? Kunnen zij zelf bepalen hoe ze deelnemen, wat ze delen en met wie?
  • In welke mate slagen begeleiders erin om een warme, veilige en inclusieve sfeer te creëren waarin ouders en kinderen elkaar durven benaderen en vragen durven stellen?
  • Hoe vinden begeleiders de juiste balans tussen actief interveniëren en het faciliteren van spontane ontmoetingen?
  • Blijft de focus op ontmoeting duidelijk? Worden er niet te veel andere doelen aan de activiteit gehangen (zoals Nederlands leren of informeren), waardoor de kern van verbinding en aanwezig-zijn verloren gaat?
  • Is er ruimte voor vrije gesprekken én stille aanwezigheid?

💡 TIP: Reflecteer samen met collega's over de 3 casussen beschreven in de handleiding ‘Ontmoeting in de wachtruimte' (pagina 10-13): in de in hoeverre zijn deze situaties herkenbaar en hoe zouden jullie reageren?

💡 TIP: Lees de KIDDO-artikels 'Een expert in koffie schenken ben je niet zomaar!', 'Nadenken over ongeschreven regels' en ‘Wij zijn een soort Facebook’ en lig linken met de rol van de medewerker.

• Weten jullie of kinderen, jongeren en/of ouders nood hebben aan spel en ontmoeting?
• In welke mate worden doelstellingen van nieuwe ontmoetingsinitiatieven afgestemd op de context, middelen en noden van jullie gezinnen?
  • Willen we vooral nieuw aanbod ontwikkelen binnen het Huis van het Kind?
  • Willen we vooral partners versterken in hun ontmoetingsfunctie (bv. kinderopvang, school, consultatiebureaus, bib…)?
  • Willen we bestaande activiteiten uitbreiden met een expliciete ontmoetingscomponent (bv. ontmoetingsplekken koppelen aan activiteiten die al bestaan)?
• Hebben jullie manieren of systemen om zicht te krijgen op de noden en behoeften van gezinnen?
  • Op welke manieren krijgen we rechtstreeks inzicht in waar ouders en kinderen nood en behoefte aan hebben? Op welke plekken ze graag komen en waarom? Waar ze zich welkom en goed voelen? Wat ze belangrijk vinden bij ontmoeting?
  • Hoe verzamelen we inzichten via professionals die rechtstreeks met gezinnen werken over de noden en behoeften van deze gezinnen?
• Hebben jullie een zicht op het bestaande ontmoetingslandschap? Wat al bestaat en wat nog ontbreekt? 

⏭️Stemmen jullie nieuw aanbod af op de noden van kinderen, jongeren en ouders? Zet dan een volgende stap: onderbouw en veranker jullie keuzes op een structurele manier. 

• Hoe creëren jullie samen met de partners vanuit jullie Huis van het Kind, een plek, of meerdere plekken, waar kinderen en gezinnen zich welkom voelen en over de grenzen heen anderen kunnen ontmoeten?
• Hoe leiden jullie toe naar jullie ontmoetingsplek?
  • Bereiken we tijdens ontmoetingsmomenten alle doelgroepen, of zijn er groepen die nog moeilijk bereikt worden?
  • Welke partners kunnen helpen om deze gezinnen te betrekken bij de ontmoetingsinitiatieven?
• Op welke manieren communiceren en promoten jullie het ontmoetingsaanbod bij ouders en partners, zodat het breed bekend en toegankelijk is?
• Hoe zorgen jullie voor een toegankelijke locatie en ruimte?
  • Is de gekozen locatie goed toegankelijk voor de doelgroep, zowel qua ligging als bereikbaarheid (openbaar vervoer, loopafstand, zichtbaarheid)?
  • Zijn er mogelijke connotaties of percepties verbonden aan de locatie die deelname zouden kunnen beïnvloeden (bv. medische of controlerende functies)?
  • Is de ruimte aantrekkelijk en gezellig ingericht?
• In welke mate stemmen jullie de openingsmomenten en -uren van de ontmoetingen af op de leefwereld en behoeften van gezinnen? 

• Staan begeleiders en jullie als team na elk ontmoetingsmoment stil bij wat werkte en wat minder goed liep?
  • Welke signalen of opvallendheden nemen we mee naar een volgende keer? Bijvoorbeeld: ouders die geen aansluiting vonden, kleine kliekjes die ontstonden, een ouder die zich terugtrok, of kinderen die weinig interesse hadden in het aangeboden spelmateriaal?
• Evalueren jullie regelmatig het gehele ontmoetingsaanbod vanuit jullie Huis van het Kind, bijvoorbeeld op vlak van bereik van gezinnen, sfeer en dynamiek, de rol en aanpak van begeleiders en de geschiktheid en inrichting van de gebruikte ruimtes? Mogelijke vragen:
  • Visie en doelstellingen: zijn we nog trouw aan ons doel en onze visie? Doen we nog de goede dingen? En doen we die nog goed? Bieden we het juiste aanbod?
  • Bereikte doelgroep en toegankelijkheid: bereiken we wie we willen bereiken? Wie bereiken we niet? Missen we bepaalde toeleiders? Zijn onze openingsuren goed gekozen?
  • Locatie en ruimte: is de ruimte en locatie voldoende zichtbaar? Vinden de gezinnen hun weg naar het ontmoetingsaanbod? Is de ruimte aantrekkelijk? Is de ruimte en het materiaal aangepast aan de beoogde doelgroep?
  • Warme welkome sfeer: is het voor gezinnen duidelijk wat ze kunnen verwachten? Hoe worden kinderen en ouders aangesproken die voor de eerste keer komen? Hoe worden ‘vaste’ bezoekers aangesproken? Welke elementen zorgen voor een warme welkome sfeer?
  • Begeleiders: Hoe vervullen de begeleiders hun rol en krijgen ze voldoende ondersteuning?   

Jullie stemmen nieuw aanbod af op de noden van gezinnen! Welke stappen kunnen jullie zetten om keuzes nog meer te onderbouwen en structureel te verankeren?

• In welke mate baseren jullie nieuwe ontmoetingsinitiatieven op een systematische nodenanalyse, en hoe goed is dit proces verankerd in jullie werking?
• In welke mate betrekken jullie sleutelfiguren of organisaties om kennis en inzichten te verkrijgen over gezinnen die jullie moeilijker bereiken?
• Combineren jullie kwantitatieve gegevens (zoals demografie en gebruikscijfers) met kwalitatieve input (zoals gesprekken en ervaringen) om een volledig en genuanceerd beeld te krijgen?

Jullie visie is helder! Welke stappen kunnen jullie zetten om het draagvlak in het hele netwerk te vergroten?

• Is er één duidelijke, gedeelde visie op ontmoeting die door alle partners wordt gedragen?
• Zijn alle teams en medewerkers zich bewust van het belang van ontmoeting als pijler binnen preventieve gezinsondersteuning?
• Weten ouders en partners genoeg over de bedoeling, het belang en het aanbod van ontmoeting?
• Wordt ontmoeting beschouwd als iets van het hele netwerk, of vooral als een opdracht van de Huizen van het Kind?
• Bouwen jullie aan ontmoeting vanuit een samenhangende strategie, of gaat het eerder om een verzameling losse, goedbedoelde initiatieven? Sluiten jullie initiatieven aan bij bestaande visies en beleidslijnen van partners, of staan ze er los van?
• Zijn de initiatieven duurzaam ingebed en is het duidelijk wie de verantwoordelijkheid draagt voor opvolging en continuïteit?

💡 TIP: Om als team een gedeelde visie op ontmoeting te ontwikkelen, kan je aan de slag gaan met de twee oefeningen uit de handleiding ‘Ontmoeting in het consultatiebureau’ (pagina 5): dromen met beelden en stoplichtspel.

💡 TIP: Lees of bekijk samen deze inspirerende materialen en bespreek wat herkenbaar en inspirerend is en wat jullie willen meenemen voor de eigen missie en werking: de lamp brandt voor iedereen (pagina 13-15), de kracht van samenspelen (pagina x) en de KOALA-film. LAATSTE TWEE RESOURCES NOG AANVULLEN.

• De 7B’s vormen een nuttig analysekader om mogelijke drempels in kaart te brengen en weg te werken. Voorbeelden van vragen zijn:
  • Hoe vinden gezinnen ons? Hoe worden ze toegeleid? Strookt dit met onze visie?
  • Zijn we makkelijk bereikbaar? Bijvoorbeeld met het openbaar vervoer, geen trappen, etc.
  • Is onze locatie goed zichtbaar?
  • Welke uitstraling heeft de plek waar we de ontmoeting organiseren? Met welke emotie komen gezinnen bij ons binnen? Wat connoteren gezinnen met onze locatie?
  • Wat straalt onze locatie uit: speelsheid, rust, warmte, gezelligheid? Is onze locatie herkenbaar voor een sociale mix aan gezinnen?
  • Weten kinderen en ouders wat ze mogen verwachten of wat er zal gebeuren?
  • Hoe kunnen gezinnen deelnemen aan het aanbod? Moeten ze zich inschrijven (bijvoorbeeld digitaal)? Is het betaalbaar?
  • Is de ruimte aantrekkelijk en gezellig ingericht?

💡 TIP: Ontdek de Themapagina Toegankelijkheid op opgroeien.be. Onder Aan de slag vind je praktische werkvormen, methodieken en inspirerende voorbeelden om toegankelijkheid te vergroten.

• Hoe stimuleren jullie individuele reflectie bij iedere begeleider voor, tijdens én na elk ontmoetingsmoment?
• In welke mate faciliteren jullie reflectie op team- of organisatieniveau, bijvoorbeeld via intervisie, trainingen, jobshadowing of samenwerkingsverbanden met andere organisaties?
• Zijn de taken van begeleiders voor, tijdens en na ontmoetingsmomenten duidelijk gedefinieerd?
  • Voor: contacten leggen met andere organisaties, samenwerking voorbereiden, etc.
  • Tijdens: ruimte inrichten, kinderen en ouders onthalen, behoeften inschatten, meespelen, luisteren, verbinden, etc.
  • Na: documenteren, reflecteren met collega’s, etc.
• Welke kerncompetenties vinden jullie essentieel bij begeleiders? Bijvoorbeeld: open, warm, empathisch, flexibel, opmerkzaam, niet-oordelend, reflectief, communicatief, etc.
• Wanneer kiezen jullie om met professionals, vrijwilligers of een mix te werken? Worden zij voldoende ondersteund en begeleid?
• In welke mate zijn de begeleiders opgeleid of ondersteund om tijdens ontmoetingsmomenten te werken volgens de DECET-principes, zodat ze iedereen erbij kunnen betrekken, ontwikkeling en leren stimuleren, actieve participatie mogelijk maken en bewust omgaan met vooroordelen en discriminatie?

• Is de ruimte zo ingericht dat ze aansluit bij jullie visie, doelstellingen en doelgroep? Voorbeelden:
  • Wil je de ervaringswereld van kinderen uitbreiden? Zorg dan voor speelgoed dat kinderen thuis niet hebben, want dat vinden ze leuk: grote bouwblokken, een podium, een ballenbad, boekjes in verschillende talen, … Denk ook na over binnen- en buiten(speel)ruimte.
  • Wil je vooral inzetten op ontmoeting voor heel jonge kinderen? Zorg dan voor een babyhoek waar ouders met hun baby kunnen snoezelen, dat biedt de allerjongsten de nodige rust.
  • Wil je vooral inzetten op oudere kinderen, zorg dan voor uitdagend spelmateriaal en ruimtes waar ze wat kunnen ‘hangen’ en waar geen ouders passeren.
  • Wil je ook inzetten op de sociale cohesie in de buurt? Zorg dan voor gezellige hoekjes om te praten, om gezellig koffie te drinken.
• In welke mate onderzoeken en evalueren jullie hoe de inrichting van de ruimte de ervaring en interacties tussen ouders en kinderen beïnvloedt, en proberen jullie daarbij bewust uit wat werkt of verbeterd kan worden? Sommige ingrepen bevorderen het onderling contact, andere maken dan weer dat mensen elkaar uit de weg gaan.

💡 TIP: Experimenteer samen met je collega's met de inrichting en ruimte. Breng het gesprek op gang met een van de inspirerende oefeningen beschreven in de handleiding ‘Ontmoeting in de wachtruimte’: op restaurant (pagina 42), foto-opdracht (pagina 43), kritische rondleiding (pagina 44), architect voor een dag (pagina 45).

Extra inspiratie over welke elementen nog kunnen bijdragen aan een aangename en positieve sfeer, vind je in het hoofdstuk Inrichting, ruimte (vanaf pagina 30) van de handleiding.

• Bespreken jullie als team systematisch wat goed loopt en wat beter kan in de ontmoetingswerking? Stellen jullie vragen zoals:
  • Wat valt op?
  • Hoe kunnen we dit verklaren?
  • Waar zit groei en waar zitten verbeterpunten?
  • Krijgen partnerorganisaties de kans om hun ervaringen en suggesties te delen?
• Welke gegevens of input gebruiken jullie momenteel om de ontmoetingswerking te evalueren?
  • Verzamelen jullie kwantitatieve gegevens, zoals cijfers over bereik, diversiteit, aantal bezoeken of drukke momenten?
  • Verzamelen jullie kwalitatieve gegevens, zoals feedback van ouders en kinderen, ervaringen van begeleiders of partners, of signalen van gezinnen die niet (meer) komen en mogelijke drempels?
• Welke methoden gebruiken jullie om deze gegevens te verzamelen?
  • Sluiten deze manieren van bevragen bewust aan bij de sfeer van ontmoeting, bijvoorbeeld door te kiezen voor open gesprekken in plaats van digitale enquêtes?
  • Hoe bewaken jullie dat privacy, vrijwilligheid en transparantie gegarandeerd blijven?
  • Communiceren jullie duidelijk waarom feedback verzameld wordt en wat ermee gebeurt?
• Leiden de analyses van de verzamelde gegevens tot duidelijke, gezamenlijke afspraken over hoe jullie verder handelen en bijsturen?
• Wie wordt betrokken bij het uitvoeren van veranderingen?
• Is er opvolging: wordt later opnieuw gekeken wat de impact van deze aanpassingen is?

💡 TIP: De vragen op pagina 55 van de handleiding 'Ontmoeting in de wachtruimte' kunnen helpen bij het uitdenken van jullie evaluatie. Vanaf pagina 53 vind je ook meer achtergrondinformatie over documenteren (ook wel monitoring genoemd) en evalueren.

💡 TIP: Nood aan meer kadering en achtergrondinformatie over monitoring en evalueren? Bekijk: de themapagina Impact en evaluatie en/of het eindrapport ‘De zoektocht naar een overkoepelend evaluatiekader’.