Andere ouders kunnen ontmoeten is voor veel ouders een bron van sociale en emotionele steun. Ouders vinden bij elkaar (h)erkenning, putten uit gedeelde ervaringen en belevingen, ontwikkelen een groter zelfvertrouwen en zelfwaardegevoel.
Sociale steun kan afkomstig zijn uit een hecht netwerk rond het gezin, zoals familie en vrienden. Maar ondersteuning hoeft niet altijd uit duurzame, diepgaande relaties te komen. Ook kortstondige, toevallige en vluchtige contacten kunnen aanvoelen als steunend en verbindend. Beide vormen van sociale steun kunnen een ondersteunende waarde hebben voor gezinnen. Het toont het continuüm van ontmoeten.
Het kleine ontmoeten
Ruth Soenen (2006) introduceert het concept van het kleine ontmoeten. Zij benadrukt dat gemeenschapsvorming niet uitsluitend hoeft te steunen op diepe, langdurige relaties binnen homogene groepen. Ook ontmoetingen die plaats bieden aan ambivalentie – de vrije keuze om sociaal contact aan te gaan of juist te vermijden – hebben waarde.
Deze lichte, vluchtige vormen van gemeenschapsvorming openen kansen voor verbinding tussen zeer diverse mensen. Ze creëren een ‘light’ versie van gemeenschap: geen langdurige verplichtingen, maar wel een tijdelijk gevoel van ergens bij horen of thuis komen.
Kenmerken van kleine ontmoetingen:
- ze zijn volledig vrijblijvend; deelname is nooit verplicht;
- gesprekken kunnen over van alles gaan, zonder verwachtingen of verplichtingen;
- er is ruimte voor anonimiteit én herkenbaarheid: wie wil kan rustig aanwezig zijn zonder contact, maar wie behoefte heeft kan iets delen of uitwisselen.
Uit onderzoek blijkt dat kinderen uitstekende ‘makelaars’ van kleine ontmoetingen zijn: zij zorgen spontaan voor gesprekjes en contacten tussen ouders.
Ruimtes die dit type ontmoeting mogelijk maken, worden gekenmerkt door:
- een open karakter;
- een balans tussen anonimiteit en herkenbaarheid.
Belangrijk daarbij is dat:
- kliekjes worden vermeden;
- geen enkele groep, overtuiging of conflict de sfeer mag domineren.
Het decreet
Het decreet over preventieve gezinsondersteuning erkent ontmoeting expliciet als derde kernopdracht. Het benadrukt het belang van informele sociale netwerken en sociale cohesie.
Via onder meer de Huizen van het Kind krijgen gezinnen kansen om andere ouders te ontmoeten en zo steun, herkenning en verbondenheid te ervaren. Ook heel wat andere organisaties zetten actief in op ontmoeting, zoals: consultatiebureaus van Kind en Gezin, spelotheken, inloopteams, en kinderopvang.
De uitwerking kan sterk variëren:
- als kerntaak of nevenactiviteit;
- in een aparte of multifunctionele ruimte;
- begeleid door professionals en/of vrijwilligers.
Het gemeenschappelijke doel blijft steeds hetzelfde: gezinnen met elkaar in contact brengen en hen helpen een netwerk uit te bouwen dat steun en vertrouwen biedt.
Belang van ontmoeten
Ouders hebben vaak vragen over de opvoeding van hun kinderen en kunnen zich soms onzeker voelen. Zij kunnen dan een beroep doen op tal van ondersteuningsvormen, zoals:
- een bezoek aan een opvoedingswinkel;
- een gesprek met familie of vrienden;
- een babysitdienst;
- een lezing, webinar, podcast of boek;
- advies van professionals (Kind & Gezin, kinderopvang, gezinscoach, OverKop-huis, …);
- materiële ondersteuning zoals speelotheek, bibliotheek, kledingruil, pamperbank, warme maaltijden op school;
- andere.
Welke ondersteuning het beste werkt, verschilt per gezin. Maar één vorm van ondersteuning blijkt universeel belangrijk: sociale steun.
Ontmoetingen met andere ouders bieden de mogelijkheid om ervaringen, twijfels en vragen uit te wisselen, te zien hoe anderen opvoeden en herkenning te vinden. Simpele uitspraken zoals “Is het normaal dat…?” of “Doet jouw kind dat ook?” kunnen al enorm geruststellend zijn.
Belang van ontmoetingen voor ouders
Ontmoetingsmomenten bieden ouders:
- een plek om samen met hun kinderen te spelen, samen een leuke tijd beleven;
- een kans om even uit hun isolement te komen, om hun netwerk kunnen uitbreiden;
- opvoedingsondersteuning, versterking in hun rol als ouder en bevestiging in hun ouderschap;
- een plek waar ze gewoon mogen 'zijn', waar ze tot rust kunnen komen;
- andere.
Belang van ontmoeting voor kinderen
Voor kinderen betekenen ontmoetingen:
- uitbreiding van hun leefwereld: nieuwe kinderen, volwassenen, speelruimtes en ervaringen;
- stimulering van hun ontwikkeling, bijvoorbeeld door:
- sociaal leren en samen spelen;
- wennen aan afstand nemen van hun ouders;
- contact met het Nederlands of andere talen;
- andere.
Belang van ontmoeting voor de samenleving
Ontmoeting creëert bovendien maatschappelijke meerwaarde:
- gezinnen ontmoeten elkaar over sociaal-economische en etnisch-culturele grenzen heen;
- de sociale cohesie groeit;
- buurten worden warmer, meer verbonden en leefbaar;
- andere.