Maatschappelijke evoluties
De dag van vandaag staan ouders er vaker alleen voor. Eenzaamheid is een grote stressbron bij ouders, men spreekt over de drukste periode van eenzaamheid. De steun uit de omgeving, the village, ontbreekt: grootouders wonen bijvoorbeeld verder weg en zijn nog aan het werk, er is geen plaats in de kinderopvang op het moment dat jij het wil, … Ook sociale media spelen een rol in het leven van ouders, ouders zien vaak ideale plaatjes wat een onrealistisch beeld geeft en een bijkomende druk.
- Uit internationale vergelijkingen blijkt dat ouders die in een land wonen met een sterke individualistische normen- en waardencultuur (in tegenstelling tot collectivistische), meer vatbaar zijn voor parentale burn-out. Dit wordt onder andere verklaard door
- het grotere verschil dat ouders kunnen opmerken tussen wie ze op dit moment zijn en wat ze denken te moeten doen volgens de hoge sociale verwachtingen die vasthangen aan het ouderschap
- de gebrekkigere steun en minder gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het opvoeden in deze landen
- de hogere mate waarin ouders belast zijn met het voeden van de zelfontplooiing van hun kinderen.
- Uit een recente cohortestudies blijkt dat de mate waarin ouders van adolescenten zich bekwaam voelen in hun opvoeding beperkt gedaald is in vergelijking met dezelfde groep van ouders in de jaren ‘90. Mogelijke factoren die door onderzoekers worden benoemd voor deze beperkte daling zijn de verhoogde sociale druk op en verwachtingen aan ouders alsook de invloed van de digitale wereld waaronder sociale media.
Specifieke situaties
Er zijn diverse omstandigheden die ervoor kunnen zorgen dat de spanning stijgt en dus ook impact hebben op het de mate van ouderlijke stress. Deze balans tussen draagkracht en draaglast wordt mooi weergegeven in het balansmodel van Bakker.
De draaglast kan bijvoorbeeld bepaald worden door: een ernstige of chronische ziekte, beperking of ontwikkelingsproblematiek bij het kind, problemen in de relatie of verschillen in de opvoeding, het constant in schaarste moeten leven ('s avonds geen eten hebben, niet weten of je 's avonds een bed gaat hebben, de zoveelste brief in de bus over een factuur die je niet kan betalen...), een impactvol verlies, een scheiding, een chronische medische of psychische problematiek bij de ouder, er alleen voor staan, niet voorbereid zijn op de komst van een kind...
Armoede en economische druk kunnen een gezin onder spanning zetten en oorzaak zijn van een gezinscrisis. Als armoede stress veroorzaakt kan dat het kind rechtstreeks beïnvloeden door bijv. stevige conflicten tussen de ouders en als gevolg daarvan onveiligheid thuis. Als ouders de financiële onzekerheid niet aankunnen kan de continue stress impact hebben op de ontwikkeling van het jonge kind.
Wat consistent naar voor komt uit internationale cijfers is de impact van de mate waarin ouders sociale en ook relationele steun ervaren. Dit draagt in belangrijke mate bij aan de draagkracht van ouders. Sociale steun is dan ook een belangrijke preventieve, veerkracht-ondersteunende factor waarop ingegrepen kan worden bij de aanwezigheid van ouderlijke stress.
Je kan als professional ouders ondersteunen door ze toe te leiden naar of samen een kijkje te nemen op Neem zeker eens een kijkje op de informatie voor ouders over opvoedstress bij Kind en Gezin, op 'Dat lucht op' , de campagne van TeGek!? of informeer je bijvoorbeeld bij het Huis van ket Kind voor een bestaand groepsaanbod, een spel- en ontmoetingsruimte voor ouders en kinderen, …
