Nieuwe Autoriteit, Geweldloos Verzet en Waakzaam Zorgen

Opvoeding

Wat zegt de visie Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet over Opvoeding?

Opvoeding wordt binnen de Nieuwe Autoriteit opgevat als een 'samenwerking' tussen de opvoeder en het kind, waarbij aanvaarde normen, regels en waarden zorgen voor een evenwichtige interactie en dialoog. Er is dus wel een ongelijkheid, maar geen ongelijkwaardigheid in de gezagrelatie. Haim Omer biedt zo een antwoord op een vraagstuk dat vele ouders bezighoudt: vroegere autoriteit werkt niet meer, maar tegelijk blijft het belangrijk om grenzen te stellen, structuur te bieden, vertrouwen te geven en zorg te tonen. 

Vanuit deze houding leren ouders (en andere opvoedingsfiguren) controle te krijgen over zichzelf en hun eigen gedrag. Het Nieuwe Autoriteitsconcept breekt een lans voor gezagsrelaties die opgebouwd zijn vanuit verbondenheid en nabijheid, en niet vanuit controle of macht. Door zorg te dragen voor de eigen kracht als gezagsdrager, stelt Haim Omer dat de relatie met het kind of de jongere automatisch zal verbeteren. Je focust je immers niet op controle over het gedrag van het kind, de jongere of de ander, maar je staat stil bij het eigen handelen vanuit 'rust' en vanuit een liefdevolle connectie met het kind. De methodiek vertrekt vanuit de onderlinge relatie tussen opvoeder en kind, waarbij aanwezigheid, toezicht of waakzame zorg, nabijheid en betrokkenheid belangrijke aspecten zijn. 

Bij negatief gedrag van het kind zal de ouder zich op een geweldloze manier verzetten en kan de ouder eenzijdig ingrijpen om escalatie te vermijden. Men gaat pas in geweldloos verzet als alle andere hulpmiddelen zijn gebruikt om de dialoog aan te gaan. Tools die hierbij gebruikt kunnen worden zijn bookmark, aankondiging en sit-in. Een andere belangrijke term in deze visie op opvoeding is waakzame zorg. Dit betekent dat de ouder aanwezig is in het leven van het kind, als ouder ben je bezorgd en tegelijkertijd geef je duidelijke grenzen en regels. Dit idee past binnen het concept van een autoritatieve opvoeding.

Ouders worden geholpen om minder constructieve communicatiegewoonten te herkennen zoals kibbelen, dreigen, zagen, smeken, preken en schreeuwen. Ze nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen aandeel in de escalaties en engageren zich om geweldloos te zijn: ‘ik zal zelf geen agressief gedrag vertonen, ik zal je niet belachelijk maken, ik zal je niet vernederen, ik zal je niet slaan.’ Na een conflict wordt er gestreefd naar verzoening en herstel, en leren opvoeder en kind met elkaar te onderhandelen. 

De tools

Aankondiging

Via de aankondiging wil je als opvoeder een keerpunt markeren om het anders te doen in de toekomst, en maak je vooral een verbintenis ten opzichte van jezelf. Via een boodschap van geweldloosheid (bv. een brief) kan je je weerstand aankondigen. Het bevat steeds een positieve opening en boodschap, een omschrijving van welk gedrag niet kan en wat jijzelf als opvoeder anders zal doen. Je benadrukt ook steeds de rol van het netwerk dat zich gezamenlijk als team verzet.

Sit-In

Het traditionele verloop van de Sit-In is dat de opvoedings-figuur in de directe omgeving van het kind gaat zitten en het uitnodigt om na te denken over wat ze samen kunnen doen om het minder wenselijke gedrag in de toekomst te voorkomen. Er wordt daarbij gebruik gemaakt van de kracht van stilte. Ondersteund door een krachtgerichte basishouding, wachten ouders en opvoeders in stilte op een constructief voorstel van het kind of de jongere. De Nieuwe Autoriteit inspireerde zich hiervoor bij Ghandi. 

Bookmark

De bookmark is het principe van een uitgestelde reactie. Tijd wordt gehanteerd als middel in emotieregulatie. Indien er voldoende veiligheid is – ook voor andere gezinsleden – hoeft een ouder niet onmiddellijk te reageren op gedrag. Als opvoeder kan en moet je niet meteen alles kunnen oplossen. Binnen Nieuwe Autoriteit wordt aangeraden om het 'ijzer te smeden als het koud is'. Je gebruikt als het ware een bladwijzer om later, op een rustig moment op de situatie terug te komen. De kans op samenwerking vergroot als alle partijen zijn afgekoeld. Meestal is een directe reactie op minder wenselijk gedrag een goede strategie, zolang de reactie in verhouding blijft tot het gestelde gedrag. Als opvoeder en kind beiden erg gefrustreerd en kwaad dreigen te worden, dan is het vaak een betere keuze om de reactie uit te stellen. 

De principes van Geweldloos Verzet leren opvoedingsfiguren aan om alternatieve interactiewijzen te gebruiken. Zo leren ze bijvoorbeeld korte en duidelijke boodschappen te geven, geen oordelende taal te gebruiken en discussies te vermijden. ‘Het is mijn taak als ouder. Ik moet dit doen.’ of ‘Ik kan je niet dwingen. Ik zal hierover nadenken, en ik kom erop terug.’