Borst- en flesvoeding

Er zijn verschillen tussen de provincies. Als we naar de totaalcijfers (uitsluitend + niet uitsluitend borstvoeding) kijken, dan stellen we vast dat er in Vlaams-Brabant en Antwerpen het meest wordt gestart met borstvoeding en in West-Vlaanderen het minst. In West-Vlaanderen start bijna 1 op de 4 kinderen niet met borstvoeding.

In alle provincies zien we dat er iets meer kinderen starten met borstvoeding dan in 2021. In Limburg stijgt het aandeel kinderen dat met borstvoeding start het sterkst (+2,5 procentpunten). De stijging komt er door een toename van het aandeel kinderen die uitsluitend borstvoeding krijgen (+3,3 procentpunten). In de provincies Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen is er een lichte afname van het aandeel kinderen dat uitsluitend borstvoeding krijgt, maar dit wordt gecompenseerd door een stijging van het aandeel kinderen dat niet-uitsluitend borstvoeding krijgt.  

Meer cijfers op provinciaal en lokaal niveau zijn terug te vinden bij Cijfers op maat.

Ook op dag 6 ligt het aandeel kinderen dat borstvoeding krijgt het hoogst in Vlaams-Brabant: 81,4% van de kinderen krijgt er borstvoeding. In West-Vlaanderen ligt het percentage het laagst (69,5%). Behalve in Oost-Vlaanderen (-0,2 procentpunt) en Vlaams-Brabant (-0,1 procentpunt) zien we tegenover 2021 in elk van de provincies een stijging van het aandeel kinderen dat op dag 6 borstvoeding krijgt. In Limburg is deze stijging het grootst (+1.3 procentpunt).

Bij eerstgeboren kinderen ligt het aandeel kinderen dat op dag 6 borstvoeding krijgt iets hoger dan bij 'volgende' kinderen (77,6% tegenover 76,5% in 2022). 'Volgende' kinderen krijgen echter vaker uitsluitend borstvoeding dan eerstgeborenen. Uit niet-opgenomen data weten we er onder de 'volgende' kinderen nog verschillen zijn. Het is niet zo dat er steeds minder borstvoeding gegeven wordt naarmate de pariteit van het kind hoger ligt. Borelingen van pariteit 3 of 4 krijgen juist meer borstvoeding dan borelingen van pariteit 2. Dat heeft vooral te maken met het feit dat er bij de kinderen met een hogere pariteit meer moeders van niet-Belgische origine zijn, van wie gekend is dat ze meer borstvoeding geven.

Uit de onderstaande tabel blijkt dat 9 op de 10 kinderen met een moeder van niet-Belgische origine (dus die bij haar geboorte niet de Belgische nationaliteit had) op dag 6 borstvoeding krijgen. Dat is heel wat hoger dan de 70,7% bij de kinderen met een moeder van Belgische origine.

Uit de cijfers per originecluster leiden we af dat kinderen met een moeder van Afrikaanse origine het hoogste aandeel borstvoeding kennen op dag 6. Even opmerkelijk is dat kinderen met een moeder met een geboortenationaliteit van een ander EU-land duidelijk meer starten met borstvoeding dan kinderen met een moeder van Belgische origine.

Bij kinderen met een moeder van Belgische origine doet zich een groot verschil voor naargelang de kansarmoedesituatie van het gezin (49,2% van de kinderen in kansarmoede krijgt borstvoeding op dag 6 tegenover 71,8% bij niet-kansarme kinderen). Bij kinderen met een moeder van niet-Belgische origine doet zich amper een verschil voor in het aandeel dat op dag 6 borstvoeding krijgt, maar uit niet-opgenomen cijfers weten we wel dat er onder de kinderen in kansarmoede minder kinderen uitsluitend borstvoeding krijgen (66,5% tegenover 70,1%). Die verschillen deden zich ook in de voorbije jaren al voor.

De figuur geeft aan dat van de kinderen die in 2022 geboren zijn in een kraamkliniek met BFHI-label, (nog) een groter aandeel borstvoeding op dag 6 krijgt dan bij de kinderen die in een kraamkliniek zonder BFHI-label zijn geboren (80,4% tegenover 75%). Ook het aandeel kinderen dat uitsluitend borstvoeding krijgt ligt hoger in de kraamklinieken met BFHI-label (65% tegenover 61,1%).

De verschillen moeten voorzichtig geïnterpreteerd worden, want het profiel van de borelingen in BFHI- en niet-BFHI-kraamklinieken is niet gelijk. Zo kennen BFHI-kraamklinieken een hoger aandeel kinderen met een moeder van niet-Belgische origine. Aangezien moeders van niet-Belgische origine vaker starten met borstvoeding, is het logisch dat de borstvoedingscijfers verschillen. Uit niet-opgenomen analyses blijkt echter dat er ook na controle voor dergelijke profielverschillen tussen kraamklinieken met en zonder BFHI-label verschillen blijven bestaan in de borstvoedingscijfers. Binnen elke kansengroep ligt bv. het aandeel kinderen dat op dag 6 uitsluitend borstvoeding krijgt hoger bij kinderen geboren in een BFHI-kraamkliniek.

Bij de interpretatie van de cijfers naar BFHI-label zijn de volgende twee zaken belangrijk:

• Als een kraamkliniek een BFHI-label heeft, dan is dat een indicatie dat er extra aandacht gaat naar het ondersteunen van borstvoeding. Het ontbreken van het label wil uiteraard niet zeggen dat er in die kraamklinieken geen ondersteuning voor borstvoeding geboden wordt.
• Als er verschillen zijn tussen kinderen naargelang de kraamkliniek waarin ze geboren zijn, dan wil dat niet zeggen dat die verschillen (enkel en alleen) te wijten zijn aan het feit dat een kraamkliniek een BFHI-label heeft of niet. Mogelijk kiezen ouders bewust in functie van hun eigen voorkeuren voor een bepaalde kraamkliniek en/of verschilt het ondersteuningsaanbod in de buurt van BFHI- en niet-BFHI-kraamklinieken.

De data laten dus niet toe om een definitieve uitspraak te doen over de invloed van het BFHI-label op de borstvoedingscijfers.

De figuur geeft aan dat er vanaf geboortejaar 2020 een groter aandeel kinderen op 6 maanden nog borstvoeding zou krijgen. Aangezien in december 2019 de registratie van de voedingsvariabelen gewijzigd is, kan niet uitgesloten worden dat de verschillen daar (mede) door verklaard worden. Het zou echter ook kunnen dat de coronacrisis het voor vele moeders gemakkelijker heeft gemaakt om langer borstvoeding te geven. Hoewel er voor baby’s van 6 maanden geboren in 2021 een lichte terugval is, blijft het aandeel kinderen dat borstvoeding krijgt op 6 maanden hoger dan in 2019 (35% versus 30,9%).

Uit niet-opgenomen data weten we dat 14,9% van de kinderen die op dag 6 uitsluitend borstvoeding kregen op 6 maanden nog steeds uitsluitend borstvoeding kreeg en dat 34,7% van hen nog steeds borstvoeding kreeg, maar niet meer uitsluitend. De helft (50,4%) van de kinderen geboren in 2021 die gestart waren met uitsluitend borstvoeding, krijgt op 6 maanden dus geen borstvoeding meer.

Uit het dashboard op de pagina Cijfers op maat blijkt dat er zich - net zoals op de andere tijdstippen (24 uur en dag 6) waarvoor er voedingscijfers zijn - verschillen voordoen tussen de provincies. In West-Vlaanderen krijgt 26,2% van de borelingen uit 2020 op 6 maanden nog borstvoeding (waaronder 7,8% uitsluitend borstvoeding). In Vlaams-Brabant is het aandeel kinderen dat dan nog borstvoeding krijgt het grootst (41%) en wordt er meer uitsluitend (11,8%) borstvoeding gegeven in vergelijking met de andere provincies.

We zien op 6 maanden dat meer dan de helft (50,7%) van de kinderen met een moeder van niet-Belgische origine nog borstvoeding krijgt, terwijl het bij kinderen met een moeder van Belgische origine om 28,1% gaat. Ook op 6 maanden zien we bij de kinderen met een moeder van Belgische origine dat kinderen in kansarmoede vaker geen borstvoeding (meer) krijgen dan kinderen die niet in kansarmoede leven. Het verschil doet zich in elke provincie voor.

Medewerkers van Kind en Gezin (Opgroeien) registreren sinds 2019 niet enkel de voedingssituatie op 3 vaste leeftijdsmomenten (24 uur, dag 6 en 6 maanden), maar bevragen de voedingssituatie op elk contactmoment. Zo kunnen we ook voor andere leeftijden gegevens over borstvoeding afleiden. Hoewel die registratie minder volledig ingevuld is, gaat het wel nog steeds om gegevens over duizenden kinderen. Op basis van deze registraties:

• leiden we af dat op een leeftijd van 3 maanden nog meer dan de helft (52,5%) van de baby’s borstvoeding krijgt (waarbij 35,7% nog uitsluitend borstvoeding).
• schatten we dat 7 à 10% van de kinderen op 1 jaar nog borstvoeding krijgt in combinatie met andere voeding. Voor de kinderen van 12 maanden zijn de data nog iets onvollediger waardoor we ons beperken tot een meer voorzichtige raming.