Advies geven over kinderopvang

Lokale besturen spelen een belangrijke rol in het Vlaamse kinderopvangbeleid. Door hun nauwe betrokkenheid bij gezinnen, opvanginitiatieven en lokale netwerken hebben ze een goed zicht op de opvangnoden in hun gemeente of stad. Daarom betrekt Opgroeien hen actief bij beslissingen over het aanbod van kinderopvang. 

Wanneer geven lokale besturen advies?

1. Advies bij uitbreidingsrondes van subsidies inkomenstarief 

Wanneer het aantal gesubsidieerde opvangplaatsen wordt uitgebreid, vraagt Opgroeien lokale besturen om advies. Zij weten waar de nood aan betaalbare opvang het grootst is.  

2. Opportuniteitsadvies bij vergunningsaanvragen voor groepsopvang 

Organisatoren die een vergunning aanvragen voor een nieuwe of grotere locatie van groepsopvang, moeten in bepaalde situaties een opportuniteitsadvies vragen aan het lokaal bestuur. Dit advies geeft aan of er lokaal nood is aan extra opvang, en welk type opvang gewenst is. 

Aan welke voorwaarden moet een advies voldoen? 

Een goed advies is gebaseerd op de strategische meerjarenplanning van het lokaal bestuur. Daarnaast moet het advies voldoen aan enkele formele voorwaarden: 

• Transparantie, objectief en relevant: De procedure en criteria waarop het advies gebaseerd is, moeten duidelijk, relevant en objectief zijn. Het lokaal bestuur motiveert deze keuzes.
• Afstemming met het Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK): De procedure en criteria worden vooraf voorgelegd aan het LOK voor advies.
• Toegankelijkheid: De procedure en criteria zijn publiek raadpleegbaar en worden tijdig bekendgemaakt aan organisatoren, zodat zij hiermee rekening kunnen houden bij hun aanvraag. 

Het lokaal bestuur voorziet een procedure met hoorrecht. Dit geeft organisatoren de kans om opmerkingen te formuleren over het uitgebrachte advies. Het bestuur informeert over deze procedure uiterlijk op het moment dat de organisator het advies ontvangt. 

Wanneer er nieuwe subsidies voor inkomenstarief toegekend worden, kunnen de lokale besturen Opgroeien hierover advies geven.

Advies verschilt per oproep.

Bij elke uitbreidingsronde kan de vorm en inhoud van het gevraagde advies variëren: van een eenvoudig negatief advies tot een uitgebreide beoordeling met scores en rangorde. Opgroeien informeert lokale besturen telkens over wat er verwacht wordt en hoe ze hun advies kunnen indienen.

Hoe bepaal je als lokaal bestuur waar nieuwe opvangplaatsen komen?

Voor kansengroepen is de geografische nabijheid van betaalbare kinderopvang van belang. Ze zijn minder mobiel en kunnen minder makkelijk opvang gebruiken die veraf ligt. In dit rapport onderzochten Wim Van Lancker en Michel Vandenbroeck hoe de beschikbare plaatsen verdeeld zijn in Vlaanderen en in de centrumsteden. Centrumsteden en andere gemeenten kunnen dergelijke analyses gebruiken om de uitbreidingsrondes mee te sturen en de sociale functie van de kinderopvang te versterken.

Een lokaal bestuur weet welke opvangbehoeftes er in de gemeente of stad zijn. Een opportuniteitsadvies over een opvangaanbod is daarom waardevol. Het geeft aan Opgroeien een signaal over de nood aan kinderopvang en versterkt de aanvraag van de organisatoren.

1. Wanneer is een opportuniteitsadvies nodig?

Een organisator die een vergunning voor kinderopvang aanvraagt, moet een opportuniteitsadvies aan het lokaal bestuur vragen in deze situaties:

• nieuwe locatie groepsopvang, tenzij bij overname of wijziging van rechtsvorm
• nieuwe locatie groepsopvang na een weigering of opheffing van een vergunning
• verhuis van een locatie groepsopvang binnen de gemeente
• uitbreiding van een locatie groepsopvang met minstens 9 opvangplaatsen
• uitbreiding van gezinsopvang naar groepsopvang.

Lokale besturen kunnen een eigen formulier gebruiken of gebruikmaken van het model van Opgroeien.

2. Is het advies verplicht?

• De organisator moet een advies vragen in de bovenstaande situaties.
• Het lokaal bestuur is niet verplicht om een advies te geven.
• Als een lokaal bestuur wél een advies geeft, moet de organisator dit toevoegen aan de vergunningsaanvraag.
• De organisator is niet verplicht om het advies van het lokaal bestuur te volgen.

In deze leidraad van VVSG en Opgroeien vinden de lokale besturen en loketten ondersteuning voor hun adviserende rol.