Uitgebreide informatie vind je op www.tijdvoorjerelatie.be
Algemene (online) informatie over het thema scheiden
www.tweehuizen.be
Deze site richt zich tot drie doelgroepen: kinderen en jongeren, ouders en professionals. Er is zowel aandacht voor algemene informatie (bv. over bemiddeling) als voor beleving van betrokkenen. Ouders vinden inspiratie om hun kind te ondersteunen en om hun ouderschap goed te regelen.
www.familierecht.vlaanderen
Deze site geeft weer welke de bevoegdheden zijn van de familierechtbank in Vlaanderen als het gaat over samenwonen, scheiden en de regelingen inzake de kinderen. Er staan eveneens informatie op over bemiddeling, met die beperking dat enkel dat de juridische mogelijkheden tot bemiddeling zijn opgenomen.
www.scheidingskoffer.be
Deze site brengt beschikbare hulpbronnen samen voor gezinnen die te maken krijgen met een relatiebreuk. Grootouders, kinderen, ouders, (ex-)partners, professionals, familie, vrienden en plusouders kunnen terecht op de site en krijgen elk een afgestemd aanbod.
Persoonlijke ondersteuning voor ouders/ex-partners en voor kinderen
Ouders kunnen met alle soorten vragen en onzekerheden steeds terecht bij verschillende sectoren die een rol opnemen als zogenaamde ‘brede instap’ binnen integrale jeugdhulp. Het gaat om:
- Kind en Gezin
- het Centrum Algemeen Welzijn (CAW). Deze organisatie beschikt over een divers aanbod aan oppervlakkige tot meer intensieve ondersteuning. Het CAW buigt zich over verschillende thema’s. waaronder het thema scheiding
- het CLB dat verbonden is aan de school van het kind. Zowel ouders als kinderen kunnen een ondersteuningsvraag stellen aan het CLB.
Ouders en kinderen kunnen ook terecht in een Huis van het kind in hun gemeente of regio.
- De Huizen van het Kind zetten in op het geven van de juiste informatie (bijvoorbeeld via hun opvoedbibliotheek), maar daarnaast focussen ze zich op het gericht doorverwijzen van de hulpvragers naar de geschikte hulpverleners.
- Je kan het dichtstbijzijnde Huis van het Kind vinden via de website van de stad of gemeente of Huizen van het Kind.
Alle genoemde diensten kunnen ouders beluisteren, adviseren indien nodig vanuit hun expertise rond ontwikkeling en opvoeding van kinderen en met ouders nagaan of en welke andere meer gespecialiseerde hulp of ondersteuning eventueel gewenst is. Bij alle diensten kan de ouder letterlijk aankloppen of telefonisch contact opnemen. Sommige diensten zijn ook via email of chat bereikbaar. Verder zijn deze diensten gratis en door iedereen raadpleegbaar.
Andere laagdrempelige aanspreekpunten voor een eerste algemene ondersteuning zijn de huisarts of het wijkgezondheidscentrum.
Het kinderrechtencommissariaat beschikt over een klachtenlijn. De klachtenlijn is er voor jongeren onder de 18 jaar en hun belangenbehartigers. Een volwassene kan een klacht indienen zolang het gaat over de rechten van een min 18-jarige. De Klachtenlijn onderzoekt grondig en onafhankelijk de klachten. De Klachtenlijn bemiddelt en geeft helder advies om de klacht om te buigen naar een oplossing in het belang van de minderjarige.
Awel luistert naar alle kinderen en jongeren met een vraag, een verhaal en/of een probleem. Zij kunnen er terecht via chat, telefoon, mail of meespreken op een forum. De kinderen en jongeren kunnen er anoniem terecht.
Bemiddeling
De CAW’s (Centra Algemeen Welzijn) bieden drie mogelijke vormen van bemiddeling aan. Niet elk CAW biedt de drie soorten bemiddeling aan. Dit is afhankelijk van het feit of men een erkend bemiddelaar in dienst heeft. De dienstverlening is in principe gratis.
- Bemiddeling tussen jongeren en hun ouders. Het kan hier gaan over conflicten in de het kader van ouderlijk gezag, samenleven in het gezin, onderhoudsplicht, verblijfsregeling, …
- Ouderschapsbemiddeling. De bemiddelaar helpt ouders te onderhandelen over ouderschap met het oog op het bereiken van een compromis.
- Scheidingsbemiddeling. Deze bemiddeling richt zich op het bereiken van een overeenkomst tussen ex-partners, over goederen en ouderschap in het kader van een scheiding.
Er zijn ook notarissen/advocaten opgeleid tot bemiddelaar. Via de website van de Familierechtbank is het mogelijk om een erkend bemiddelaar te zoeken. Deze dienst is betalend. Op dit moment zijn er in Vlaanderen/Brussel 21 erkende bemiddelaars beschikbaar.
Bij het aangaan van bemiddeling, kan gewerkt worden op basis van het uitwerken van een zogenaamd ouderschapsplan. Ouders kunnen hiermee zelf aan de slag of in het bemiddelingstraject dat ze lopen. Meer informatie over het ouderschapsplan in Vlaanderen en Nederland.
Voor een meer uitgebreide definitie van bemiddeling en in welke situaties dit ingezet kan worden, verwijzen we naar Vaak gebruikte termen en hun betekenis en Handvatten voor Hulpverleners.
Hulpverlening
In sommige gevallen hebben ex-partners of kinderen/jongeren behoefte aan hulpverlening.
Psychische ondersteuning van ouders en/of kinderen
In de centra voor geestelijke gezondheidszorg kunnen zowel kinderen als volwassenen terecht. Een centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG) biedt medisch-psychiatrische en psychotherapeutische hulpverlening aan mensen met psychische problemen. Elk CGG heeft een aparte werking voor kinderen en jongeren, volwassenen, en ouderen. Elk team bestaat uit 1 of meerdere psychiaters, psychologen en maatschappelijk werkers. De hulpverlening in een CGG gebeurt tijdens consultaties. Er is geen opname of verblijf. Doorgaans komen cliënten terecht in een CGG na een doorverwijzing.
Ook zelfstandig werkende therapeuten of psychiaters kunnen geraadpleegd worden. Deze zijn vaak duurder dan de hulpverlening in de centra voor geestelijke gezondheidszorg.
De bezoekruimte
In situaties van een complexe scheiding of bij moeilijkheden rond bv. een omgangsregeling, kunnen volwassenen en kinderen elkaar ontmoeten in een veilige omgeving, waarbij het welzijn van het kind centraal staat.
De bezoekruimte wordt ingezet voor persoonlijk contactherstel van een kind met bv. een ouder, een pleegouder, grootouders, broers of zussen of andere belangrijke figuren uit de omgeving van een kind. Er wordt samen met de betrokkenen bekeken wat een passend contact is. Daarbij kiezen begeleiders van de bezoekruimte uitdrukkelijk geen partij in mogelijk conflict. Het aanbod is gratis.
Ondersteuning via de bezoekruimte kan op eigen initiatief aangevraagd worden door een ouder, of ingezet worden na doorverwijzing door andere hulpverlening of op initiatief van justitie. Bezoekruimten worden georganiseerd door de Centra voor Algemeen Welzijn (CAW). De werking kan regionaal (licht) verschillen, dus voor concrete informatie is het aangewezen om contact op te nemen met een CAW in de buurt.
Specifieke hulp bij vechtscheidingen
Er zijn verschillende interventies die zich onder andere richten op vechtscheidingen, hiervoor verwijzen we door naar Handvatten voor hulpverleners. Een voorbeeld van zo’n interventie is Kinderen uit de knel, ontwikkeld in Haarlem door het Lorentzhuis en het Kinder- en Jeugdtraumacentrum. Momenteel wordt de methodiek verder omschreven en theoretisch onderbouwd door de Vrije Universiteit van Amsterdam.
Kinderen uit de Knel is een groepsprogramma voor zes ouderparen en hun kinderen. Zowel de ouders als de kinderen krijgen een (apart) programma aangeboden. De ouders werken aan het doorbreken van de destructieve patronen en aan het vinden van nieuwe oplossingen voor steeds terugkerende problemen. Het welzijn van de kinderen staat hierin steeds centraal. De groepsleden blijken elkaar goed te kunnen helpen. De twee therapeuten scheppen een omgeving waarin positieve verandering mogelijk is. Zij geven informatie, opdrachten en oefeningen die ouders helpen nieuwe en constructieve stappen te maken. De kinderen maken met elkaar films, posters, tekeningen, graffiti, theater en muziek rond het thema ‘ouders die strijden’. Ze kunnen hier ook over spreken maar het hoeft niet. Aan het eind wordt geëvalueerd en met de ouders bekeken of er nog een vervolgtraject nodig is.
Kinderen uit de Knel wordt op verschillende plaatsen in Vlaanderen aangeboden. Op de website is de nodige informatie te vinden. Daarnaast zijn er ook individuele therapeuten met een aanbod voor ouders en/of kinderen die te maken hebben met hoog-conflictueuze scheidingen.
Andere
De dienst voor alimentatievorderingen of DAVO werd opgericht als onderdeel van de Federale Overheidsdienst Financiën (Wet van 21 februari 2003). Ouders kunnen terecht in lokale kantoren voor hulp als het onderhoudsgeld niet betaald wordt.
