Wie is Sander?
- Sinds 2017 leerkracht wiskunde en programmeren in gemeenschapsinstelling De Zande, campus Beernem.
- 30 jaar, bachelor secundair onderwijs (wiskunde en geschiedenis).
- Gaf eerst les aan HOGENT als vervangend lector voor hij in De Zande kwam werken.
- Woont in Zwalm.
- Komt met de trein naar De Zande, en pendelt in totaal 3 uur per dag.
- Hobby’s: lezen, (veel) films kijken, gezelschapsspellen spelen met vrienden, miniatuurschilderen.
08:00 Koffie en de dag voorbereiden
“De eerste les start om 9 of 10 uur. Het uur daarvoor is er veel te doen, te beginnen met koffiezetten. (lacht) Na een korte briefing met het leerkrachtenteam is er nog tijd om voor te bereiden: lespakketten afdrukken, de mappen van alle leerlingen inkijken zodat ik voor elke les weet wie wat moet doen, toetsen verbeteren, logboeken invullen in Domino (het systeem om de dossiers van de jongeren op te volgen, red.), de klassenraad voorbereiden …”
Sander maakt deel uit van het agressieopvangteam van De Zande, en ook daarvoor wordt hij soms ingeschakeld. Na een geval van agressie bij een jongere verleent dat team steun aan de betrokken medewerkers. “We praten met die collega’s, schatten zo de impact in voor hen en gaan na of ze nood hebben aan steun of andere begeleiding.”
09:00 Eerste lesuur
De eerste les wiskunde van vandaag. In de les zitten 4 leerlingen, voor Alec* is het de eerste les bij Sander. Sander overloopt met hem het klasreglement en laat het hem ondertekenen: het draait allemaal om respect hebben voor elkaar, zorg dragen voor het materiaal én afspraken over muziek beluisteren tijdens de oefeningen. “Ik vind het belangrijk om van in het begin goede afspraken te maken, ook over muziek. Terwijl ze oefeningen maken, mag elke leerling met een hoofdtelefoon naar muziek luisteren. Waarom? Ik studeerde vroeger zelf ook altijd met muziek en de leerlingen zijn zo de hele les rustiger en meer gefocust. En het werkt motiverend, dat is ook een groot voordeel.”
“In hun eerste week hier doen de meeste leerlingen hun best, vanaf de tweede week start het testen. Grenzen stellen en consequent zijn als leerkracht zijn dan heel belangrijk. Een zoveelste waarschuwing heeft geen zin, ik geef duidelijk aan waar het stopt.”
11:10 Derde lesuur
Het derde lesuur wiskunde, deze keer met drie leerlingen. Sander laat twee van hen oefeningen maken, ondertussen legt hij aan de derde aan het bord uit hoe je de oppervlakte van een driehoek berekent. Jongere Isac* heeft het snel beet.
“Als je aan jongeren vraagt: ‘Doe je graag wiskunde?’, dan antwoordt meer dan de helft ongetwijfeld ‘nee!’. Als je doorvraagt, hoor je vaak ‘meestal niet, behalve wanneer ik het snap’. De afkeer komt vaak door negatieve ervaringen. Maar wiskunde is wel het vak waarbij je het snelst resultaat ziet op heel korte tijd. Als we de leerlingen van in het begin kunnen motiveren, lukt het bij de meesten wel. Hun zelfbeeld is sowieso heel belangrijk; het geeft hun een boost als ze merken dat ze de leerstof snappen, en dan vinden de meesten het nog wel fijn om te doen.”
“Ik geef ook toetsen, dus ik zie hoe iedereen evolueert. Als je hier een paar maand les volgt en goed meewerkt, dan loop je voor op je gewone school. Dat komt ook door de kleine groepen, een voordeel dat je in het gewone onderwijs meestal niet hebt.”
“Gemotiveerde jongeren kunnen hier mooie resultaten behalen. Zo had ik onlangs zes leerlingen ingeschreven voor Kangoeroe, een rekenwedstrijd met meer dan 100.000 deelnemers. Ze staken er allemaal met kop en schouders bovenuit; hun punten waren een stuk hoger dan het gemiddelde. Met zulke kleine stappen ben ik echt al tevreden. En voor de jongeren is het natuurlijk ook een opsteker.”
12:00 Middagpauze
Pauze tot 13.25 uur, dan start het vierde lesuur van de dag. Na een korte lunch snijdt Sander samen met enkele andere leerkrachten groenten voor de spaghettisaus die ze maken voor de campus in Wingene. “Door personeelstekort hebben ze deze week zelf te weinig tijd om te koken, daarom springen we even bij”, vertelt Sabrina die lessen horeca geeft in de keukenklas van De Zande. Anderhalf uur later staat de saus netjes klaar in plastic potjes, klaar om naar Wingene gebracht te worden.
13:25 Leren programmeren in de klas elektromechanica
“Naast wiskunde geef ik ook programmeren. Ik leer de jongeren werken met Scratch, een programmeertaal die meer en meer bedrijven gebruiken. We werken met nog meer mooi materiaal, zoals een virtualrealitybril en kleine robots. Met de VR-bril kunnen ze bijvoorbeeld een gebouw of museum bezoeken, een uitstap die in het echt niet mogelijk is. De robots gebruiken we om probleemoplossend te leren denken. De jongeren moeten ervoor zorgen dat die robots een bepaald traject afleggen.”
“Ik haal er heel veel voldoening uit als jongeren me zeggen dat ze iets hebben bijgeleerd. De jongens en meisjes hier krijgen te maken met heel wat vooroordelen, en een daarvan kan ik al meteen ontkrachten: de meesten van hen zijn veel intelligenter dan mensen meestal denken. Vaak weten ze al veel, maar zit die kennis wat verborgen. Het is dan aan ons om dat op te frissen en weer naar boven te halen. Het zijn ook karaktervolle jongeren die voor zichzelf opkomen. Klasgesprekken zijn altijd geanimeerd. En als je als leerkracht een afspraak niet nakomt, zul je het snel weten.”
“We horen af en toe nog iets van oud-leerlingen; soms gaat het goed met hen en soms niet. Die positieve verhalen moet je koesteren. Het is nu eenmaal niet realistisch om ervan uit te gaan dat het met iedereen goed gaat.”
“Het blijft natuurlijk een bijzondere omgeving om te werken. Je hoort wel eens dat het moeilijk is om deze job heel lang te blijven doen, omdat het zoveel vraagt, maar ik ervaar dat zelf anders. Voor mezelf wordt het gemakkelijker als je hier al een tijd werkt.”
*Alec en Isac zijn fictieve namen.
3 weetjes over lesgeven in De Zande
- Intakegesprek
Als er een nieuwe jongere aankomt in De Zande volgt er altijd een intakegesprek. Op basis van de laatste richting op school en de interesses sluit de
jongere aan in de meest gepaste klas. Sander: “Als de jongere bijvoorbeeld nog ingeschreven was in horeca, dan wordt dat hier ook de richting. Voor wie al een schooljaar miste, kiezen we een richting op basis van interesse. Als jongeren bij hun intake niet naar school gaan, bekijken we de andere opties. Is het haalbaar om een diploma te halen? Wil de jongere dat zelf ook? Dan zoeken wij een school die daar ook aan wil meewerken door taken en toetsen uit te wisselen. Voor ongeveer de helft van de leerlingen loopt er tijdens hun verblijf zo’n samenwerking.”
- Jongens en meisjes samen in de klas
Sinds april 2022 verblijven er in De Zande zowel jongens als meisjes. Voordien waren er alleen meisjes. De jongens en meisjes wonen in aparte leefgroepen; in twee leefgroepen is er plaats voor 18 jongens, de andere 35 plaatsen zijn voor meisjes. De jongens en meisjes volgen wel samen les en er worden activiteiten (sporten, hobbyclubs …) georganiseerd waarbij er onderling contact is.
De komst van de jongens heeft alles te maken met de uitvoering van het nieuwe jeugddelinquentiedecreet. Sinds maart 2023 vangen de gemeenschapsinstellingen alleen nog jongeren tussen 14 - en uitzonderlijk vanaf 12 - en 18 jaar op die een zwaar jeugddelict pleegden. Jongeren met psychische problemen, slachtoffers van tienerpooiers of jongeren met complexe problemen kunnen enkel nog voor de korte periode van een time-out (14 dagen) in een gemeenschapsinstelling terecht.
- Individuele aanpak en kleine klassen
In De Zande werken meer dan 120 medewerkers, 12 - 14 als alle vacatures ingevuld zijn - van hen zijn leerkrachten. De heel kleine klassen en de individuele aanpak vallen op in vergelijking met het gewone onderwijs. Er zijn nog meer verschillen. Sander: “We geven het hele jaar door les en volgen dus niet de klassieke schoolvakanties, behalve tussen kerst en nieuwjaar en tijdens een zomerperiode van 3 weken. We beslissen zelf met ons team wanneer die valt, in De Zande geven we meestal 3 weken geen les vanaf 21 juli. Het ritme is dus anders. Ook tijdens de dag. De lessen zijn soms heel intens, maar er zijn ook rustige momenten tussendoor waarin je even op adem kunt komen.”
