Ingrijpende ervaringen, verhalen, en verontrustende situaties kunnen iets wakker maken in jezelf dat je niet zo makkelijk kan afschudden. En dat hoeft ook niet. Net omdat je met engagement, empathie, en menselijkheid jouw werk doet, laat je je raken. En dat ‘laten raken’ is dus essentieel in het werken met kinderen, jongeren, ouders, en gezinnen.
Het is normaal dat verontrusting vragen oproept, twijfel zaait of emoties losmaakt. Dat je geraakt wordt, betekent niet dat je je werk niet goed doet. Integendeel. Het is een teken van betrokkenheid en verantwoordelijkheidszin. Je bent aan het aftoetsen: wat zie ik gebeuren, wat kan of moet ik doen, hoe blijf ik in verbinding met dit gezin zonder signalen te minimaliseren? Die voortdurende afweging kan veel van je vragen, en kan gevoelens van onzekerheid, frustratie of onmacht oproepen.
Soms laat een situatie een diepere, blijvende indruk na. Je voelt je misschien uitgeput, machteloos, kwaad, of vastgelopen. Je wil nabij blijven en tegelijk professioneel handelen, maar de grenzen tussen die twee zijn niet altijd scherp afgelijnd. Zeker wanneer je een idee hebt over wat nodig is, maar belemmerd wordt door allerhande drempels of beperkingen om dat ook uit te voeren.
Professionals noemen dat wel eens ‘morele stress’: het gevoel dat je weet wat er nodig is, maar daarin beperkt bent door context, tijd of systemen.
Daarom is het belangrijk dat jij zorg draagt voor jezelf, en dat er ruimte is om te spreken over wat verontrusting met jou doet. Alleen zo kunnen we als professionals duurzaam aanwezig blijven voor gezinnen.
Er is gelukkig veel kracht en veerkracht aanwezig in teams, in jezelf en in het netwerk rondom je werk. Uit onderzoek weten we dat professionals die ruimte krijgen om te reflecteren, om hun ervaringen te delen en ondersteund worden door collega’s, minder kans hebben op uitputting of emotionele overbelasting.
Die veerkracht wordt gevoed door kleine, maar wezenlijke dingen: samen nadenken, erkenning krijgen voor je inspanningen, de tijd nemen om te herstellen na een moeilijk gesprek, leren uit elkaar. Niet om jezelf als instrument ‘te herstellen’, maar omdat zorg dragen voor jezelf een essentieel onderdeel is van goed zorgen voor een ander.
Situatie in Vlaanderen
In Vlaanderen wordt terecht veel belang gehecht aan gedeelde verantwoordelijkheid en samenwerking in het omgaan met verontrusting. Je hoeft het niet alleen te dragen. Verontrusting bespreekbaar maken in een veilige, collegiale setting helpt om scherper te zien, maar ook om te erkennen wat het met je doet. Zo’n gesprek geeft ruimte aan je intuïtie én aan je professionele inschatting, en maakt het mogelijk om stil te staan bij wat je nodig hebt om te kunnen blijven zorgen.
Jezelf ernstig nemen als professional, met je krachten, onzekerheden, en grenzen, is geen luxe. Het is een voorwaarde om op lange termijn nabij te kunnen blijven bij kinderen en gezinnen in kwetsbare situaties. Dat vraagt zorgzame teams, helder leiderschap, en een organisatiecultuur waarin jouw betrokkenheid niet uitgeput raakt, maar gevoed wordt. Want verontrusting is nooit iets wat je alleen oplost. Het is een gedeeld proces, waarin jij als professional het verschil kan maken, vooral wanneer jij en je team goed zorgen voor jezelf en elkaar.
