Jongvolwassenen

Kwaliteitsvolle hulpverlening is ook voor kwetsbare jongvolwassenen (17 – 25 jaar) essentieel. De vraag is hoe we kwaliteitsvolle hulpverlening definiëren voor deze doelgroep. Het klassieke CBAW-traject lijkt niet het passende antwoord te zijn op de ondersteuningsnoden van deze jongeren. Het draagt zelfs bij aan de complexiteit van de trajecten en het onzekere toekomstperspectief. Maar wat is het alternatief?

De visietekst over jongvolwassenen in precair verblijf geeft een duidelijk kader voor kwaliteitsvolle hulpverlening. De tekst is het resultaat van het samen zoeken naar en verenigen van diverse visies en praktijken van jeugdhulpactoren en experts, met de stuurgroep niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (met o.a. de koepels, Fedasil, pleegzorg, jeugdhulporganisaties, Opgroeien en dOT vzw) als voornaamste klankbordgroep. 

Het actieplan jongvolwassenen wil de hulpverlening aan jongvolwassenen versterken door in te zetten op verschillende acties, die de continuïteit van de zorg moeten waarborgen.

De typemodule ‘begeleiding aan jeugdhulpverlaters’ van het algemeen welzijnswerk is opgenomen in de moduledatabank. Intersectorale samenwerking is daarbij een belangrijke voorwaarde. De focus ligt enerzijds op het inzetten van tandembegeleiding voor zorgcontinuïteit, anderzijds op het aanklampend werken en herstellen van vertrouwen in gebroken trajecten.

Er zijn specifieke acties opgezet voor jongvolwassenen voor wie  vervolghulp noodzakelijk blijft na de jeugdhulp. Een goed voorbeeld hiervan is de oproep voor de uitbreiding van nieuwe woonvormen en inschakeling van burgerinitiatieven.

Begin 2019 starten in Vlaanderen en Brussel 87 plaatsen binnen kleinschalige wooneenheden, de zogenaamde co-housingprojecten voor jongeren met weinig of geen ondersteunende context. 

Er wonen vier tot zes jongvolwassenen (16 tot 25 jaar) samen die kunnen rekenen op ondersteuning van een begeleider. Het individuele begeleidingstraject volgt het tempo van de jongere en wordt gebaseerd op een ondersteuningsplan. De groepsdynamiek blijft wel een belangrijk aspect. Vrijwilligers – al dan niet ervaringsdeskundigen – worden ingezet om een duurzame context voor elke jongere te bekomen.

De 87 plaatsen zijn niet-rechtstreeks toegankelijk. Dit aanbod is qua inhoud en doelgroep zo specifiek dat er een aparte typemodule ‘begeleiding in een kleinschalige wooneenheid’ in de moduledatabank is ingevoerd. De initiatiefnemers van een kleinschalige wooneenheid kunnen nu dus ook moduleren en instroommogelijkheden aanmaken.

Er is een stijging van 8% tussen 2018 en 2019 van het aantal meerderjarigen in de jeugdhulp, o.a. door de komst van de kleinschalige wooneenheden. De stijging is merkbaar bij alle typemodules, maar lijkt het grootst bij CBAW.

Op 1 januari 2019 zijn de (bijkomende) erkenningen voor burgerinitiatieven gestart. 

Vrijwilligers - onder coaching, supervisie en intervisie van professionals - zetten zich in om duurzame contexten bij kwetsbare jongvolwassenen te creëren. Een burgerinitiatief wordt van bij de start van een hulpverleningstraject als belangrijke partner ingeschakeld.

De mogelijkheden van voortgezette jeugdhulp na de 18de verjaardag zijn verruimd. Een aantal typemodules in de jeugdhulp kunnen nu worden ingezet tot 25 jaar. 

Eén van de acties in het actieplan jongvolwassenen is het verruimen van de mogelijkheden van voortgezette jeugdhulp na de 18de verjaardag. Het gaat om volgende typemodules:

• contextbegeleiding laagintensief
• contextbegeleiding breedsporig
• contextbegeleiding in functie van positieve heroriëntering
• ondersteunende begeleiding (projectwerking) RTJ
• contextbegeleiding in functie van autonoom wonen
• contextbegeleiding kortdurend intensief
• begeleiding in een kleinschalige wooneenheid
• kortdurend crisisverblijf
• verblijf voor minderjarigen [hoge frequentie]
• verblijf voor minderjarigen [lage frequentie]
• kamertraining
• beveiligend verblijf voor minderjarigen

In het licht van de evaluatie van het decreet Pleegzorg zijn ook de mogelijkheden tot de voortzetting van pleegzorg na de minderjarigheid verruimd van 21 tot 25 jaar.

Om alles in goede banen te leiden, is een ‘Procedureflow voor aanvragen voortgezette jeugdhulp tot 25 jaar’ opgesteld. Die nota vermeldt de modaliteiten voor de aanvraag van voortgezette jeugdhulp, niet-rechtstreeks en rechtstreeks toegankelijk.

De ‘Richtsnoeren: overgang naar volwassenheid vanuit jeugdhulp’ gaan dieper in op elke actie uit het actieplan jongvolwassenen. Deze moeten inspiratie geven en een kader bieden waarbinnen jeugdhulpaanbieders creatief en innovatief aan de slag kunnen. De richtsnoeren zijn finaal goedgekeurd door de stuurgroep actieplan jongvolwassenen. Bedoeling is dat deze ingebed worden in het kwaliteitsbeleid van elke organisatie die jeugdhulp aan jongeren aanbiedt.