Er zijn verschillende types netwerken: persoonlijke netwerken, digitale netwerken, lerende netwerken, … Op deze themapagina focussen we op ‘organisatienetwerken’. Deze samenwerkingsvorm vormt namelijk een antwoord op uitdagingen die individuele organisaties overstijgen ( Waarom organisatienetwerken?). De term wordt ook reeds gebruikt in Vlaanderen, zowel binnen o.a. Opgroeien, eerstelijnszorg als geestelijke gezondheidszorg.
De definitie luidt als volgt:
Een organisatienetwerk is een groep van drie of meer organisaties die samenwerken om een overkoepelend doel te bereiken (Provan & Kenis, 2008).
Hoe onderscheidt een organisatienetwerk zich dan van andere types netwerken?
- Een organisatienetwerk is een doelgericht netwerk, terwijl bv. een persoonlijk netwerk louter een verzameling van persoonlijke relaties is. Een organisatienetwerk heeft dus een of meer doelen: van ‘leren van elkaar’ over ‘coördinatie tot ‘gezamenlijke dienstverlening’ of ‘innovatie’ (zie o.a. Agranoff, 2003 voor een onderverdeling in types van organisatienetwerken). Deze themapagina focust op netwerken die in de kern gericht zijn op ‘gezamenlijke dienstverlening’.
- Ten tweede bestaat een organisatienetwerk, zoals de term aangeeft, uit organisaties. Organisaties begrijp je hierin best als aanbieders van producten of diensten. Dat kunnen zelfstandige professionals zijn, groepspraktijken, kleine en grote organisaties, … Je kan de definitie natuurlijk wat oprekken. Je kan ook niet-organisaties includeren zoals natuurlijke personen of organisaties, verenigingen, initiatieven, … die niet per se aanbieder zijn van een product of dienst. In een organisatienetwerk gaan deze actoren dus relaties aan met het oog op het realiseren van een gezamenlijk doel.
- Tot slot is het belangrijk om het verschil met het begrip ‘netwerkorganisatie’ te schetsen. Die term heeft betrekking op één organisatie die zich intern heel flexibel organiseert. De leden van die ene organisatie vormen dan, naargelang de nood van het moment, flexibele, tijdelijke netwerken binnen de organisatie. Dit in tegenstelling tot klassieke organisaties, die vaste departementen, afdelingen en teams vormen. In een organisatienetwerk gaat het dan weer over netwerken van meerdere organisaties.
Gemeenschappelijk aan netwerkorganisaties en organisatienetwerken is dat ze gezien worden als samenwerkingsvormen die flexibel kunnen inspelen op wisselende omgevingsnoden. Maar een succesvol organisatienetwerk vormen is zeker niet vanzelfsprekend, zoals de rubriek ‘Succesvolle organisatienetwerken’ toont. Maar eerst is het belangrijk om stil te staan bij de vraag waarom we ons meer in organisatienetwerken zijn gaan organiseren.
