Waarom evalueren en bijsturen?
Door systematisch te evalueren krijg je inzicht in:
- Of de gekozen aanpak daadwerkelijk tot de gewenste effecten leidt
- Waar knelpunten of onverwachte resultaten optreden
- Welke factoren bijdragen aan succes of juist belemmeren
Evalueren gaat verder dan het bekijken van cijfers. Het vraagt om reflectie op de kwaliteit van processen, de betrokkenheid van stakeholders en de mate waarin je interventies bijdragen aan de bredere missie van je organisatie.
Hoe pak je evalueren en bijsturen aan?
Evalueren is geen eindpunt, maar een doorlopend leerproces. Met deze vijf stappen zorg je ervoor dat evaluatie niet in de lade belandt, maar écht bijdraagt aan groei en verbetering.
Plan evaluatiemomenten in
Maak bij de start van je traject al afspraken over wanneer en hoe je gaat evalueren. Dit kan op vaste tijdstippen (bv. jaarlijks, na afloop van een projectfase) of bij belangrijke mijlpalen.
Gebruik een evaluatieblauwdruk
Werk met een eenvoudig sjabloon waarin je vastlegt:
- Wat ga je evalueren? (bv. doelstellingen, processen, samenwerking)
- Hoe ga je evalueren? (bv. interviews, data-analyse, teamreflectie)
- Wie is betrokken? (bv. teamleden, doelgroep, partners)
- Wanneer vindt de evaluatie plaats?
- Hoe worden de resultaten gedeeld en opgevolgd?
Voorbeeldsjabloon:
| Wat evalueren? | Hoe? | Wie? | Wanneer? | Opvolging? |
| Deelname ouders | Registratie | Team | Maandelijks | Teamoverleg |
| Ervaren drempels | Interviews | Ouders | 2x per jaar | Actieplan aanpassen |
| Samenwerking partners | Focusgroep | Partners | Jaarlijks | Overlegstructuur |
Stel scherpe vragen
- Leidt onze aanpak tot het gewenste effect?
- Waar zitten knelpunten of onverwachte resultaten?
- Welke lessen trekken we uit successen én mislukkingen?
- Sluit onze strategie nog aan bij de behoeften van de doelgroep?
- Welke partnerschappen werken versterkend, welke minder?
Reflecteer en leer
Neem tijd om stil te staan bij de resultaten. Bespreek niet alleen successen, maar ook wat niet werkte. Juist mislukkingen bieden waardevolle inzichten voor verbetering.
👉 Voorbeeld:
Een ouderactiviteit werd minder bezocht dan verwacht. Door samen met ouders te analyseren waarom, bleek dat het tijdstip niet aansloot bij hun behoeften. Door het tijdstip aan te passen, steeg de opkomst bij de volgende editie.
Stuur bij en veranker leren
Vertaal inzichten uit de evaluatie naar concrete verbeteringen in beleid, strategie of uitvoering. Soms zijn kleine aanpassingen voldoende, soms is een fundamentele koerswijziging nodig. Maak leren en bijsturen een vast onderdeel van de organisatiecultuur, bijvoorbeeld door:
- Evaluatie en bijsturing als vast agendapunt op teamoverleg te zetten
- Successen en leerlessen actief te delen binnen het team en met partners
- Regelmatig terug te koppelen naar de doelgroep
Praktische tips
- Wees flexibel: Durf je aanpak aan te passen op basis van nieuwe inzichten.
- Betrek verschillende perspectieven: Evalueer vanuit het standpunt van teamleden, doelgroep én partners.
- Maak evalueren laagdrempelig: Gebruik korte reflectiemomenten, eenvoudige vragenlijsten of creatieve werkvormen.
- Leg resultaten vast: Houd bij wat je leert en welke acties je onderneemt.
Tools en sjablonen
- Hier kun je terecht voor concrete tips en tools om je praktijk – inclusief doelgroep, doelstellingen, aanpak en theorie – helder te beschrijven én onderbouwen.
- Deze visienota biedt een helder kader voor impact-evaluatie in het sociaal werk: van theorie naar praktijk en met aandacht voor complexiteit, cliëntperspectief en context.
- Ontdek met de Social Impact Navigator van Phineo hoe je de maatschappelijke impact van je project kunt analyseren en versterken.
Checklist: Is mijn evaluatie- en bijsturingsproces sterk?
- Zijn evaluatiemomenten vooraf ingepland?
- Is duidelijk wat, hoe, wie en wanneer geëvalueerd wordt?
- Worden successen én mislukkingen besproken?
- Worden inzichten vertaald naar concrete acties?
- Is leren en bijsturen structureel verankerd in de organisatie?
