De jeugdrechter grijpt in bij twee soorten situaties
- Verontrustende opvoedingssituatie (VOS)
Als een kind of jongere opgroeit in een onveilige of zorgwekkende situatie, kan de jeugdrechter gerechtelijke jeugdhulp opleggen om ervoor te zorgen dat de minderjarige veilig en omringd kan opgroeien. - Jeugddelict
Wanneer een minderjarige een jeugddelict pleegt, of hiervan wordt verdacht, kan de jeugdrechter ingrijpen en passende maatregelen nemen.
De rol van de sociale dienst jeugdrechtbank

De sociale dienst jeugdrechtbank (SDJ) ondersteunt de jeugdrechter en speelt een cruciale rol in het traject van de minderjarige. De SDJ:
- voert maatschappelijke onderzoeken uit om de situatie van de jongere in kaart te brengen,
- formuleert voorstellen van jeugdhulp aan de jeugdrechter - dat kan ook een advies zijn over de best passende reactie op een jeugddelict,
- zorgt voor de uitvoering van de maatregelen of sancties die de jeugdrechter oplegt,
- begeleidt de jongere, zijn ouders en netwerk met als doel een veilige en omringde omgeving te creëren.
De consulent volgt de kinderen en jongeren op doorheen al deze stappen, en vormt zo de rode draad in het traject van de minderjarige en zijn context.