Wie kan aanmelden?
Een aanmelding bij het ondersteuningscentrum jeugdzorg (OCJ) verloopt via een motivatiedocument (M-doc). Het indienen hiervan kan gebeuren door:
- jeugdhulpverleners binnen de integrale jeugdhulp
- andere dienstverleners
- het openbaar ministerie
- de minderjarige zelf
- ouders of opvoedingsverantwoordelijken
- een vertrouwenspersoon
- …
Hoe de aanmelding verloopt, hangt af van wie de aanmelding doet.
De toegang tot jeugdhulp loopt:
- voor rechtstreeks toegankelijke hulp: via CAW (JAC), CLB, een psycholoog …
- voor niet-rechtstreeks toegankelijke hulp: via de intersectorale toegangspoort.
Het ondersteuningscentrum jeugdzorg heeft geen eigen hulpaanbod en kan geen alternatieve of snellere hulp voorzien. Een aanmelding bij het OCJ leidt dus niet tot snellere hulp.
Wanneer aanmelden?
Jeugdhulpverleners hebben de verantwoordelijkheid om in verontrustende situaties binnen de vrijwillige hulpverlening naar oplossingen te zoeken.
Een aanmelding bij het ondersteuningscentrum jeugdzorg kan noodzakelijk zijn als:
- de veiligheid en ontwikkelingskansen van een minderjarige in gevaar zijn
- vrijwillige hulpverlening niet volstaat of geweigerd wordt door de minderjarige, ouders of anderen.
Het ondersteuningscentrum jeugdzorg heeft de opdracht om te onderzoeken of hulp vanuit de overheid noodzakelijk is (maatschappelijke noodzaak). Als dit het geval is, kan het OCJ:
- beslissen om in te grijpen in de hulpverlening
- indien nodig doorverwijzen naar gerechtelijke jeugdhulp.
Als het ondersteuningscentrum jeugdzorg besluit dat hulpverlening niet maatschappelijk noodzakelijk is, eindigt hun bevoegdheid.
Voorkom dat een aanmelding bij het ondersteuningscentrum jeugdzorg een overbodige tussenstap is. Het heeft enkel zin als:
- alle mogelijkheden binnen de vrijwillige hulpverlening maximaal zijn benut
- er een reële noodzaak is voor het ingrijpen van de overheid.
Een aanmelding bij het ondersteuningscentrum jeugdzorg mag geen standaardprocedure zijn wanneer er nog andere hulpverlening beschikbaar is via de brede instap, het jeugdhulpaanbod of de intersectorale toegangspoort.
Hoe verloopt een aanmelding door een jeugdhulpverlener?
Jeugdhulpaanbieders moeten aanmelden via het motivatiedocument (M-doc). Als dit document ontvankelijk is, start het ondersteuningscentrum jeugdzorg een formeel onderzoek naar maatschappelijke noodzaak. Dit onderzoek resulteert in een gemotiveerde beslissing of de tussenkomst van de overheid noodzakelijk is.
Hoe verloopt een aanmelding door minderjarigen, ouders of het openbaar ministerie
Minderjarigen, ouders of het openbaar ministerie kunnen op verschillende manieren aanmelden: persoonlijk, schriftelijk of telefonisch. In deze gevallen start het ondersteuningscentrum jeugdzorg niet meteen een formeel onderzoek.
Tijdens een kennismakingsgesprek wordt samen met de betrokkenen (aanmelder, gezin …) besproken:
- of er voldoende aanwijzingen zijn dat hulp maatschappelijk noodzakelijk is
- of er reeds hulpverlening aanwezig is of was
- of er via vrijwillige hulpverlening andere ondersteuningsmogelijkheden zijn.
De betrokkenen krijgen ook informatie over de rol en opdracht van het ondersteuningscentrum jeugdzorg.
Daarna beslist het ondersteuningscentrum jeugdzorg:
- om een onderzoek maatschappelijke noodzaak op te starten;
- door te verwijzen naar andere hulpverlening.
Voor minderjarigen en ouders die al jeugdhulp ontvangen, is het belangrijk dat een jeugdhulpverlener de aanmelding samen met hen doet en hen niet zomaar doorverwijst.
Belangrijke linken
Heb je vragen voor een specifiek ondersteuningscentrum jeugdzorg? Contacteer de regionale diensten.