Beleid

Net omdat het zo'n diverse groep is, zijn de krijtlijnen voor het beleid verdeeld over verschillende beleidsniveaus.

Op Europees niveau

In 2011 werkte de Europese Commissie een Europees kader uit voor de integratie van Roma tot 2020. Alle lidstaten werden verplicht om een eigen Romastrategie uit te werken, met aandacht voor vier beleidsdomeinen:

• onderwijs
• tewerkstelling
• gezondheid
• huisvesting.

Op federaal niveau

In 2012 diende België een eigen ‘Nationale strategie voor de integratie van Roma’ in. Het nationaal contactpunt (POD Maatschappelijke Integratie) is bevoegd voor de coördinatie, ontwikkeling en uitvoering van deze strategie. Er is een probleemanalyse over de vier hoofdthema’s: tewerkstelling, onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting. De omschreven strategie is een verzameling van bestaande acties ten aanzien van  Woonwagenbewoners en Roma in de gewesten en gemeenschappen, maar voorziet geen extra middelen om innovatieve acties uit te bouwen. Deze strategie is bijgevolg niet echt uit de papieren fase geraakt. 

Sinds 2020 lanceerde de Europese commissie een nieuw kader. Er zijn zeven aandachtsgebieden:

• gelijkheid
• inclusie
• participatie
• onderwijs
• werkgelegenheid
• gezondheid
• huisvesting

Voor elk gebied heeft de Commissie nieuwe doelstellingen geformuleerd, met aanbevelingen hoe elke lidstaat die moet verwezenlijken. POD Maatschappelijke integratie werkt voor België aan de totstandkoming van het nationale actieplan. 

Op Vlaams niveau

In 2011 werd het Vlaams Actieplan voor de integratie van Midden- en Oost-Europese migranten opgesteld, met specifieke aandacht voor Roma. Dit beleid zorgde voor de financiering van buurtstewards in Brussel, Antwerpen, Gent en Sint-Niklaas om zo de brug te vormen tussen de Romabevolking en sociale voorzieningen. De stewards geven duiding aan de voorzieningen over de Roma-achtergrond. Ze ondersteunen hen om voor Roma de werking meer toegankelijk en geschikt te maken. Vanaf 2022 zet Vlaanderen in op een integrale aanpak. Vanaf 2022 kunnen lokale besturen intekenen op een aanbod van ‘Brugfiguren’. Dat biedt mogelijkheden om de methodiek te verankeren. 

Sinds 2018 is de doelgroep in het Vlaams integratiedecreet beperkt tot enkel nog de rondtrekkende Woonwagenbewoners. Vele middenveldspelers gingen hier niet mee akkoord aangezien dit een nogal onnatuurlijke opdeling van de doelgroep is. De veronderstelling is dat woonwagenbewoners op residentiële terreinen geen specifieke beleidsaandacht meer behoeven. Niettegenstaande verschillende lokale besturen investeren in de sociale ondersteuning op residentiële terrein zijn er nog heel wat noden. De maatschappelijke positie van woonwagenbewoners op residentiële terreinen is heel zwak, zeker op (privé)terreinen waar er geen of weinig sociale ondersteuning geboden wordt.

In 2018 richtte men binnen het Agentschap Binnenlands Bestuur de Coördinatiegroep Woonwagenbewoners op. Vanuit deze coördinatiegroep is er beslist om een subgroep op te richten over ‘Rom en Onderwijs’, getrokken door het departement Onderwijs. Doel is om onderwijs aan Romkinderen te verbeteren.

Anno 2022 is er buiten het overleg ‘Rom en onderwijs’ geen (ambtelijk) overleg meer op Vlaams niveau. 

‘Wonen op wielen’ (de officiële benaming van de woonvorm) valt onder het Woonbeleid en niet onder het integratiedecreet waardoor het een zuiver technisch subsidiebeleid is. Vlaanderen subsidieert enkel de aankoop en aanmaak van terreinen maar niet het sociale beleid. Dit moet dan door lokale of provinciale besturen worden gefinancierd . Niettegenstaande dat deze woonvorm een recht is, is er toch een groot gebrek aan standplaatsen. Een stabiele woonsituatie is nochtans cruciaal om ook andere levensdomeinen te verbeteren. België is door het comité dat toeziet op het sociale charter (Raad van Europa) veroordeeld voor een gebrek aan standplaatsen